Art.  17.  [Obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika pod wpływem alkoholu]

1.  Kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być podane pracownikowi do wiadomości.

2.  Uprawnienia kierownika zakładu pracy, o którym mowa w ust. 1, służą również organowi nadrzędnemu nad danym zakładem pracy oraz organowi uprawnionemu do przeprowadzenia kontroli zakładu pracy.

3.  Na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej, a także na żądanie pracownika, o którym mowa w ust. 1, badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe. Do badania stanu trzeźwości stosuje się przepisy, wydane na podstawie art. 47 ust. 2.

Pracodawca nie może osobiście  przeprowadzać kontroli stanu trzeźwości pracowników.

Przesądza o tym  art. 17 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi – wskazuje na to Urząd Ochrony Danych Osobowych „UODO”. Nie może też wyrywkowo  badać pracowników alkomatem.

Według „UODO”  w obecnym stanie prawnym pracodawca nie może samodzielnie prowadzić kontroli stanu trzeźwości pracowników. Art. 22¹b Kodeksu pracy lex-dz-u-2020-1320-t-j-kodeks-pracy, który obowiązuje od 4 maja 2019 r. określa, że tzw. dane szczególnych kategorii, w tym o zdrowiu, pracodawca może przetwarzać, gdy pracownik bądź kandydat do pracy wyrazi na to zgodę i z własnej inicjatywy przekaże takie dane.

Urząd Ochrony Danych Osobowych twierdzi że, informacja o tym że ktoś jest nietrzeźwy jest informacją o jego  stanie zdrowia. 

UODO twierdzi , że zgodnie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi  dopiero, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie wykonywania obowiązków służbowych, kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia takiej osoby do pracy.

Dalej według UODO, pracodawca  nie musi  wzywać policji, by zbadała alkomatem pracownika. Samo uzasadnione podejrzenie, że osoba jest pod wpływem alkoholu jest wystarczające, by nie dopuścić jej do pracy. Samo badanie alkomatem może być zainicjowane przez pracownika np. wtedy gdy chce udowodnić , że nie jest pod wpływem alkoholu.

Badanie alkomatem  na  bramie wejściowej do zakładu ?

Według UODO brzmienie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zabrania też przeprowadzania  wyrywkowego  badania pracowników alkomatem. Tak więc  brak jest podstawy prawnej, zezwalającej pracodawcy na  samodzielną kontrolę pracowników alkomatem.

Badanie trzeźwości pracowników to jeden ze sposobów zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Wyrywkowe badanie trzeźwości pracowników było istotnym narzędziem zapewniającym bezpieczeństwo w miejscu pracy, bo pozwoliło zapobiec wielu niebezpiecznym sytuacjom, które mogło spowodować wykonywanie pracy przez nietrzeźwego pracownika.

Kontrole  trzeźwości były ważne w branży transportowej i produkcyjnej.

Pracodawcy postulują też powrót do alkomatowego badania trzeźwości i umożliwienie kontroli na obecność narkotyków i dopalaczy.
Także związki zawodowe domagają się wprowadzenia badań trzeźwości pracowników.