2.Luka do wypełnienia
Dotychczasowe regulacje poruszające aspekty bhp w odniesieniu do obsługujących żurawie były niewystarczające i nie wypełniały do końca luki prawnej, jaka powstała po uchyleniu rozporządzenia z 1954 r.
W tym miejscu należy przypomnieć, że uchylone rozporządzenie zawierało w szczególności regulacje w zakresie:
1)warunków, jakie musiał spełniać pracownik obsługujący żuraw,
2)czasu pracy osób obsługujących żuraw,
3)obowiązku i zasad prowadzenia książki kontroli żurawia,
4)obowiązków dźwigowego przy obsłudze żurawia,
5)reguł postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji stwarzającej lub mogącej stwarzać zagrożenie,
6)sposobu porozumiewania się dźwigowego z ciężarowymi,
7)konserwacji stałej urządzenia,
8)nadzoru nad pracą dźwigowego,
9)urządzenia kabiny,
10)zabezpieczenia wejścia i galerii,
11)oświetlenia terenu pracy żurawia,
12)wzorów sygnalizacji dla podnoszenia i opuszczania ładunku,
13)instrukcji w zakresie obsługi żurawia obejmującej powinności dźwigowego, ciężarowego oraz pracowników przeładunkowych.
Decyzję o uchyleniu tego rozporządzenia argumentowano jego przestarzałością oraz przeświadczeniem, że obowiązujące wówczas przepisy nie w pełni obejmowały swoim zakresem zagadnienia regulowane w uchylonym akcie.
W uzasadnieniu wskazano ponadto, że zapisy uchylonego rozporządzenia nie korespondowały z obecnym stanem techniki, jaki jest prezentowany przez producentów żurawi.
Zrezygnowano z regulowania omawianej materii, uznając że nie jest to konieczne z uwagi na unormowanie tych kwestii w powszechnie obowiązujących aktach prawnych (m.in. w: przepisach Kodeksu pracy; kodeks-pracy
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; ogólne-przepisy
rozporządzenia Ministra Gospodarki z 30.10.2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bhp w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy; minimalne-wymagania bhp
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28.05.1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej; szczególnej sprawności psychofizycznej
rozporządzenia Rady Ministrów z 7.12.2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu; w-sprawie-rodzajów-urządzeń-technicznych
rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 29.10.2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (akt obecnie nieobowiązujący); -warunki-techniczne-dozoru uchylony
rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z 21.05.2019 r. w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych; w sprawie-sposobu-i-trybu-sprawdzania
rozporządzenia Ministra Gospodarki z 21.10.2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn; w sprawie -zasadniczych-wymagań
3.Postulaty wzięte pod uwagę
Na podstawie analiz dokonanych przez środowisko pracownicze i organizacje związkowe związane z obsługą żurawi stwierdzono, że wyżej wymienione i aktualnie obowiązujące regulacje nie wyczerpywały w pełni przedmiotowej problematyki, tym samym w niewystarczający sposób oddawały aktualny stan uwarunkowań pracy i wymagań wynikających z przepisów bhp, które związane były z obsługą żurawi.
Dlatego też opracowano nowe rozporządzenie uwzględniające postulaty środowiska pracowniczego i organizacji związkowych wysuwane w kontekście wprowadzenia do obiegu prawnego jednolitych, szczegółowych przepisów dotyczących warunków pracy przy obsłudze żurawi w postaci nowej regulacji.
Tak właśnie powstało rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z 22.10.2018 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujących. bhp żurawi
W rozporządzeniu, z uwagi na specyficzną pracę operatorów żurawi, szczegółowo unormowano aspekty mające wpływ na bezpieczeństwo, które w pewnych przypadkach, pomimo uregulowania ich w innych przepisach, zostały uwzględnione bądź przywołane.
Ograniczono się jednak do tych najważniejszych. Należy zwrócić uwagę, że przedmiotowe rozporządzenie dotyczy urządzeń stosowanych w całej gałęzi gospodarki i nie odnosi się tylko do prac związanych z budownictwem.
Ponadto praca na tego typu żurawiach, do jakich należą żurawie wieżowe i szybkomontujące, gdzie stanowisko operatora znajduje się na wysokościach dochodzących do 120 m, jest szczególnie niebezpieczna i uciążliwa.
Operatorzy żurawi pracują często w zaludnionych obszarach i w ciągach komunikacyjnych gdzie zapewnienie bezpieczeństwa obsługi żurawia jest bardzo ważne.
Na wstępie nowego rozporządzenia projektodawcy określili obszar objętych regulacjami urządzeń, jakimi są żurawie wieżowe i szybkomontujące, a także wskazano wyłączenia ze stosowania przepisów powyższego rozporządzenia żurawi, które pracują na stałych i ruchomych platformach wiertniczych.
Ponadto, zdefiniowano pojęcia zastosowane w rozporządzeniu, poczynając od żurawi wieżowych i szybkomontujących, a następnie określono definicje dla operatora żurawia, sygnalisty, hakowego, instrukcji żurawia oraz instrukcji bezpieczeństwa prac transportowych.
W dalszej części określono regulacje dotyczące warunków obsługi żurawia wskazując w szczególności na warunki, jakie muszą spełniać operator żurawia, sygnalista i hakowy.
Przywołano wymóg ukończenia 18 lat zarówno przez operatora żurawia, sygnalistę i hakowego, a także obowiązek posiadania aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwskazań do wykonywania pracy na wskazanych ww. stanowiskach pracy.
Kandydat na operatora żurawia powinien ponadto posiadać zaświadczenie kwalifikacyjne do obsługi żurawi uzyskanego na podstawie przepisów dotyczących trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych.
W dalszej części rozporządzenia przywołano obowiązek udostępnienia i zapoznania się przez operatora żurawia, sygnalistę i hakowego z instrukcjami bhp wynikającymi z przepisów bhp, w tym instrukcją bezpieczeństwa prac transportowych oraz
– w przypadku operatora – instrukcją ewakuacji z kabiny żurawia.
W celu wyjaśnienia należy dodać, że dotychczasowe przepisy nie wskazywały na obowiązek zapewnienia bezpiecznej drogi ewakuacyjnej z żurawia, co powodowało, że w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia operatora służby ratownicze miały ograniczoną możliwość (lub wręcz brak możliwości) dotarcia do kabiny żurawia i ewentualnej ewakuacji operatora z tej kabiny.
Tym samym konieczne stało się opracowanie procedury ewakuacji operatora z kabiny żurawia.
4.Operator to nie hakowy
Przepisy wprowadziły również rozdzielność funkcji operatora żurawia, sygnalisty i hakowego na różne osoby, co oznacza, że niedopuszczalnym stało się jednoczesne wykonywanie tych czynności przez jedną osobę.
Ze względu na wykonywanie pracy przez operatorów żurawi na coraz większych wysokościach, a tym samym utrudnionych w takiej sytuacji prawidłowych odczytów sygnałów ręcznych, niezbędnym stało się wprowadzenie wymogu zapewnienia łączności pomiędzy operatorem żurawia a sygnalistą.
Stąd też przepisy wprowadziły wymóg zapewnienia zrozumiałej komunikacji pomiędzy tymi osobami.
Nowe przepisy wprowadziły również regulacje dotyczące sygnalisty i hakowego, wskazując na kluczowe kwestie w zakresie prac tych osób, które mają wpływ na bezpieczeństwo przenoszenia ładunków przez operatora żurawia.
Dodatkowo określono obowiązki stosowania przez sygnalistę i hakowego widocznych elementów odzieży lub wyposażenia pozwalających na odróżnienie tych osób od pozostałych pracowników.
Ma to na celu pozwolenie operatorowi na łatwiejszy kontakt wzrokowy z tymi osobami.
W omawianym rozporządzeniu wprowadzono również regulacje dotyczące pracy w trudnych warunkach atmosferycznych, zwłaszcza przy pracach wykonywanych podczas wyładowań atmosferycznych oraz przy silnym wietrze.
Przy obsłudze żurawia wieżowego większe znaczenia ma przy tym nie sama prędkość wiatru, ale siła jego podmuchów. Stąd też przepisy wskazują na jednoczesną siłę wiatru, jak i jego porywy.
W przepisach określono również minimalną i maksymalną temperaturę w kabinie żurawia (nie mniej niż 18°C i nie więcej niż 28°C), która musi być zapewniona, aby operator żurawia mógł pracować.
Przepisy określiły również zasady postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji niebezpiecznych, w szczególności sytuacje takich, jak awaria, uszkodzenie żurawia bądź brak elementów konstrukcyjnych żurawia, przy których należy wstrzymać prace.
Wprowadzono również obowiązek prowadzenia książki dyżurów dla każdego żurawia. W książce dyżurów operator żurawia powinien wpisywać informacje takie, jak:
1)imię i nazwisko operatora żurawia,
2)datę oraz godzinę rozpoczęcia i zakończenia obsługi żurawia przez operatora żurawia,
3)o stanie technicznym żurawia i jego urządzeń,
4)dotyczące czynności, przy których operator powstrzymał się od wykonywania pracy żurawiem,
5)o przemieszczaniu osób przy użyciu żurawia,
6)o przemieszczaniu ładunku przy użyciu więcej niż jednego żurawia
– potwierdzając je własnoręcznym podpisem.
W rozporządzeniu określono również szczegółowe regulacje dotyczące warunków wykonywania niezwykle niebezpiecznych manewrów, takich jak przenoszenie człowieka przy użyciu żurawia, praca w warunkach kolizyjnych, czy przenoszenie ładunku przez więcej niż jeden żuraw.
Ze względu na to, że praca operatora żurawia ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracy w ogóle, przepisy wprowadziły ograniczenie zatrudniania operatora żurawia dłużej niż przez 8 godzin na dobę – łącznie z wejściem i zejściem z żurawia.
5.Przyjdzie czas i na kabinę
W przepisach unormowano również kwestie dotyczące wyposażenia kabiny żurawia mające bezpośredni wpływ na zmniejszenie uciążliwości pracy oraz zwiększenie bezpieczeństwa wykonywania tego typu prac, a także obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków do wykonywania pracy operatorowi żurawia
(w szczególności zapewnienia oświetlenia rozmieszczonego w sposób niepowodujący oślepienia osób obsługujących żurawie,
o odpowiednim natężeniu, zapewniające właściwą widoczność operatorowi żurawia w każdym punkcie poboru ładunku, zapewnienia widny lub innej drogi ułatwiającej dotarcie do stanowiska pracy przy żurawiach o wysokości powyżej 80 m lub zastosowanie pomostu łączącego budynek z żurawiem oraz usytuowanie go na wysokości co najmniej 80 m, itp.).
Jak już wcześniej wspomniano, nowe przepisy weszły w życie 16.02.2019 r., z wyjątkiem regulacji dotyczących wyposażenia kabiny żurawia i zapewnienia oświetlenia terenu pracy żurawia, które zaczęły obowiązywać od 16.05.2019 r., a także obowiązku montażu dźwigu (windy) ułatwiających dotarcie do kabiny żurawia, które wejdą w życie 16.11.2019 r.
W ocenie autorów projektu omawianego rozporządzenia zawarte w nim przepisy wpłyną na poprawę bezpieczeństwa pracy przy obsłudze żurawi, co powinno przyczynić się do zmniejszenia liczby wypadków przy pracy, a co się z tym wiąże – także zmniejszenia strat finansowych z tym związanych.
Niestety, jak zwykle, to przedsiębiorcy będą musieli ponieść koszty dostosowania do nowych przepisów.
Będą one wynikały z obowiązku zapewnienia bogatszego wyposażenia kabiny, w szczególności w urządzenie umożliwiające odczytanie prędkości wiatru mierzonej na wysokości wysięgnika oraz w urządzenie umożliwiające dostosowanie odpowiedniej temperatury.
Należy jednak zaznaczyć, że będzie to działanie jednorazowe, które w dalszej perspektywie może zwiększyć konkurencyjność przedsiębiorców w tej branży.
Czy jednak nowe regulacje faktycznie pozytywnie wpłynął na poprawę bezpieczeństwa pracy, czy będą jedynie generowały dodatkowe koszty dla przedsiębiorców, to już pokaże praktyka.
Szkolenie dla hakowych sygnalistów
Szkolenie dla hakowych sygnalistów 250 zł od osoby
