Śmiertelny wypadek przy pracy
Twoja najbliższa osoba poniosła śmierć w wypadku w pracy?
Dostałeś do podpisu protokół powypadkowy ?
Nie podpisuj go od razu.
Będą wykorzystywać twój stres i skłaniali abyś podpisywał od razu.
Nie słuchaj.
Weź protokół do domu, bo tak można i prześlij skan do mnie.
Przeczytam, i doradzę jak postępować aby cię nie wykiwali.
Ponieważ zespoły powypadkowe są zależne od pracodawców a nawet są skorumpowane to protokoły powypadkowe piszą w ten sposób
– aby odpowiedzialność za wypadek zrzucić z pracodawcy na poszkodowanego i przeważnie się im to udaje
Tymczasem za każdy zaistniały wypadek w pracy odpowiedzialność ponosi tylko i wyłącznie pracodawca, bo to przez zaniedbania pracodawcy dochodzi do wypadku. Piszę te słowa jako 25 letni praktyk dochodzeń powypadkowych.
bhpekspert@gmail.com lub 501 700 846
Robert Łabuzek
Obowiązki pracodawcy w dziedzinie bhp to nie tylko bardzo szeroko rozumiana profilaktyka, ale również ściśle określone postępowanie w sytuacjach i zdarzeniach krytycznych, a także w okolicznościach, które wynikają ze zdarzeń tego rodzaju.
Pracodawca jest obowiązany stosować właściwe środki zapobiegające śmiertelnym wypadkom przy pracy.
W razie wypadku pracodawca jest zobowiązany do podjęcia niezbędnych działań eliminujących lub ograniczających zagrożenie, musi on równocześnie zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, a także ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
1.Definicja śmiertelnego wypadku przy pracy
Zgodnie z definicja zawartą w art. 3 ust. 4 ustawy z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorobach zawodowych za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.
Stąd też, w wyniku nieszczęśliwego zdarzenia może zaistnieć śmiertelny skutek natychmiast lub też wystąpi uraz kwalifikujący zdarzenie jako wypadek ciężki a zgon poszkodowanego w wyniku wypadku może nastąpić w terminie późniejszym.
Wówczas należy podjąć procedury postępowania jak dla wypadku ciężkiego.
Odstąpienie od tych procedur może nastąpić dopiero po autorytatywnym stwierdzeniu zgonu przez lekarza służb ratunkowych.
Praktycznie należy podjąć i kontynuować udzielanie pierwszej przedlekarskiej pomocy do chwili przybycia służb ratunkowych, gdy funkcje ratunkowe przejmie lekarz.
2.Obowiązki pracodawcy w razie wypadku
Należy zwrócić szczególną uwagę na rzetelne wywiązywanie się pracodawcy z postanowień zawartych w art. 234 § 1 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p., który stanowi, że w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
Ponadto zgodnie z postanowieniami zawartymi w art. 234 § 2 k.p. dz-u-2020-1320-t-j-kodeks-pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.
Tryb i zakres prac w celu realizacji tych obowiązków pracodawcy, w związku z zaistniałym wypadkiem, powinien być ustalony w każdym zakładzie pracy w uregulowaniach wewnętrznych (regulamin pracy, zarządzenie wewnętrzne, instrukcja itp.).
Będą to czynności polegające na:
–ewakuacji osób ze strefy zagrożenia,
–zabezpieczeniu strefy wypadku przed dostępem osób niepowołanych,
–wyłączeniu dopływu energii,
–wyłączeniu maszyn, urządzeń, instalacji itp.
W ramach udzielania pierwszej pomocy należy podjąć następujące działania:
–podjąć czynności doraźne,
–wezwać pomoc,
–zapewnić właściwą pierwszą pomoc przedlekarską,
–zapewnić transport poszkodowanego (poszkodowanych),
–zapewnić pomoc lekarską.
Czynności doraźne służą utrzymaniu poszkodowanego przy życiu i jednocześnie zapobiegają rozprzestrzenianiu się skutków wypadku. Są to:
–podtrzymywanie podstawowych czynności życiowych (oddychanie, akcja serca, krążenie);
–tamowanie krwotoków;
–zapobieganie powstawaniu wstrząsów;
–ułożenie poszkodowanego w pozycji właściwej do stanu zdrowia;
–ewakuacja poszkodowanego i ewentualnie innych osób z okolicy zagrożenia.
Szybkie i sprawne podjęcie i wykonanie tych czynności może zaważyć o życiu i zdrowiu ciężko poszkodowanego pracownika.
Dlatego też, do czasu przybycia służb ratunkowych bardzo ważne jest prowadzenie czynności w ramach właściwej pierwszej pomocy przedlekarskiej, które polegają na obserwacji, podtrzymywaniu podstawowych czynności życiowych, zaopatrzeniu złamań, ran, zwichnięć, a także unikaniu dalszych uszkodzeń lub powikłań i przygotowaniu poszkodowanego do transportu.
Obowiązek udzielenia poszkodowanym pierwszej pomocy wynika z § 44 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. W myśl tego przepisu pracodawca jest zobowiązany zapewnić sprawnie funkcjonujący system udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej.
System ten, opiera się na tworzeniu punktów pierwszej pomocy (przy dużych zagrożeniach) lub apteczek, wyposażonych w niezbędny sprzęt i inne środki do udzielania pierwszej pomocy.
Ich liczba i usytuowanie oraz wyposażenie powinny być uzgodnione z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Obsługa tych punktów lub apteczek powinna być powierzona wyznaczonym przez pracodawcę pracownikom, którzy powinni posiadać przeszkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Punkty lub apteczki powinny być odpowiednio oznakowane.
Przy punktach i apteczkach powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pomocy oraz wykazy obsługujących je pracowników.
Również bardzo ważne jest szybkie i prawidłowe wezwanie pomocy służb ratunkowych oraz równoczesne zawiadomienie przełożonego o zaistniałym wypadku. Meldunek o wypadku przy wezwaniu służb ratunkowych oraz informowanie przełożonego powinien zawierać następujące informacje:
a)miejsce zdarzenia,
b)liczba poszkodowanych,
c)rodzaj odniesionych obrażeń,
d)zastosowana pierwsza pomoc,
e)potrzeby w zakresie sprzętu specjalistycznego,
f)imię i nazwisko osoby wzywającej oraz numer telefonu,
g)dokładną trasę dojazdu do miejsca wypadku.
Zawiadomienia przełożonego o wypadku dokonuje poszkodowany lub inny pracownik będący np. świadkiem zdarzenia.
Obowiązek poinformowania przełożonego przez pracownika o wypadku wynika z postanowienia pkt 7 art. 211 k.p., dz-u-2020-1320-t-j-kodeks-pracy który stanowi o niezwłocznym zawiadomieniu przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku lub zagrożeniu albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzeżeniu współpracowników, a także innych osób znajdujących się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie.
Informacja o wypadku powinna być niezwłocznie przekazana pracownikowi służby bhp. Informacja taka powinna być przekazana w formie pisemnej, bowiem w ciągu 14 dni od chwili powiadomienia o wypadku zespół powypadkowy jest zobowiązany do sporządzenia protokołów ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku. Wskazuje na to przepis § 9 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 1.07.2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy – dalej r.p.w ustalanie-okolicznosci-wypadków
Ważnym obowiązkiem jest zabezpieczenie miejsca wypadku. Na konieczność realizacji tego obowiązku wskazuje § 3 ust. 1 r.p.w., który stanowi, że do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób wykluczający:
a)dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych;
b)uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyny i innych urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane;
c)dokonywanie zmiany położenia maszyny i innych urządzeń technicznych, jak również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności.
Zgodę na ponowne uruchomienie maszyny lub urządzenia może wydać pracodawca w uzgodnieniu ze służbą bhp lub w uzgodnieniu z właściwym inspektorem pracy i prokuratorem w przypadku zaistnienia wypadku ciężkiego, śmiertelnego lub zbiorowego.
Niejednokrotnie w przypadku wypadku śmiertelnego, kiedy lekarz stwierdził zgon poszkodowanego, jego zwłoki pozostają w miejscu zdarzenia do czasu przeprowadzenia niezbędnych badań i czynności mających na celu ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku.
W praktyce zabezpieczenie miejsca wypadku oznacza wygrodzenie strefy wypadku taśmą lub barierkami, a także w przypadku konieczności należy wystawić znaki lub tablice informujące o grożącym niebezpieczeństwie.
3.Zespół powypadkowy
Okoliczności i przyczyny wypadków ustala, powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy w którego skład wchodzi pracownik służby bhp oraz społeczny inspektor pracy. U pracodawcy, który zgodnie z art. 23711 § 1 k.p. dz-u-2020-1320-t-j-kodeks-pracy nie ma obowiązku tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, w skład zespołu powypadkowego, zamiast pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy, wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy.
U pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast społecznego inspektora pracy, jako członek zespołu, wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Jeżeli pracodawca nie może dopełnić obowiązku utworzenia zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym ze względu na liczbę zatrudnionych pracowników, okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi pracodawca oraz specjalista spoza zakładu pracy.
W praktyce problematyka ta, powinna być uregulowana wewnętrznymi przepisami pracodawcy. Zespół powypadkowy powinien być powołany zarządzeniem wewnętrznym pracodawcy niezwłocznie po otrzymaniu informacji o wypadku.
Zespół powypadkowy może być powoływany na okoliczność ustalania przyczyn i okoliczności jednego (każdego) wypadku lub na stałe, do odwołania.
Jeżeli zespół powypadkowy powoływany jest jednorazowo, zarządzenie o jego powołaniu należy włączyć do dokumentacji powypadkowej.
Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności:
a)dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń
b)technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku;
c)jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku.
Wnikliwe zbadanie miejsca wypadku ułatwi zespołowi powypadkowemu wyrobić sobie szerszy pogląd na przebieg zdarzenia, jego okoliczności i przyczyny.
Przy wypadku komunikacyjnym lub zaistniałym w innych miejscach publicznych nie ma możliwości dokonywania oględzin miejsca wypadku.
Dane do protokołu powinny być uzyskiwane od organów Policji i placówek służby zdrowia. W takim przypadku należy niezwłocznie wystąpić do tych organów z pismem o przekazanie wszelkich możliwych informacji dotyczących konkretnego zdarzenia.
Wskazanym jest sporządzenie przez zespół powypadkowy protokołu z oględzin miejsca wypadku, który powinien być wówczas włączony do dokumentacji powypadkowej.
Również wykonane fotografie lub szkice są elementem tej dokumentacji.
Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności:
a)wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeśli wypadek nie spowodował natychmiastowego skutku śmiertelnego i jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala
b)zebrać informacje dotyczące zdarzenia od świadków wypadku.
Wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanego i zebranie informacji od świadka powinno odbyć się możliwie najszybciej po zaistnieniu zdarzenia. W wysłuchaniu wyjaśnień poszkodowanego powinni uczestniczyć obydwaj członkowie zespołu poszkodowanego.
Przed wysłuchaniem poszkodowanego oraz zebraniu informacji od świadków wypadku, wskazanym jest przygotowanie listy pytań, które powinny być zadane poszkodowanemu i świadkom wypadku.
Wszystkie pytania i odpowiedzi powinny być rejestrowane na odpowiednich formularzach. Pod treścią wyjaśnienia powinny złożyć swoje podpisy osoby składające wyjaśnienia oraz członkowie zespołu powypadkowego.
Zgodnie z postanowieniami § 7 ust. 1 pkt 5 i 6 r.p.w., zespół powypadkowy jest obowiązany:
–zasięgnąć opinii lekarza, oraz w razie potrzeby innych specjalistów,
–zebrać inne dowody dotyczące wypadku.
Zespół powypadkowy powinien zapoznać się ze wszystkimi dowodami w sprawie zaistniałego zdarzenia. Oprócz protokołu z oględzin miejsca zdarzenia, składanych wyjaśnień, informacji należy przeanalizować inne dokumenty takie jak:
a)instrukcje dot. procesów pracy, obsługi maszyn i urządzeń;
b)dokumentacja techniczna urządzenia, przy którym nastąpiło zdarzenie;
c)ewentualne opinie ekspertów jeżeli wymagać tego będzie wszechstronna analiza okoliczności wypadku;
d)dokumentacja szkoleniowa, dot. badań lekarskich oraz oceny ryzyka zawodowego.
Ponadto należy zapoznać się (jeżeli to możliwe) z:
–dokumentacją medyczną związaną z wypadkiem,
–informacją uzyskaną od organów Policji,
–informacjami z innych urzędów i instytucji dotyczącymi danego zdarzenia.
Ekspertyzy, opinie i dokumenty należy włączyć do dokumentacji powypadkowej.
4.Protokół powypadkowy
Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza – nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku – protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, według wzoru określonego w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 24.05.2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
protokół powypadkowy1
318920754_54121069 protokół powypadkowy
Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku w terminie późniejszym niż określony wyżej, wskutek uzasadnionych przeszkód lub trudności, wymaga podania przyczyn tego opóźnienia w treści protokołu powypadkowego.
Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać rodzinę zmarłego w wyniku wypadku pracownika z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem przez pracodawcę.
Rodzina poszkodowanego ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole.
Zespół powypadkowy sporządza protokół powypadkowy w niezbędnej liczbie egzemplarzy i wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową doręcza niezwłocznie pracodawcy w celu zatwierdzenia.
W protokole powypadkowym kluczowym rozstrzygnięciem jest stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy w świetle obowiązującej definicji.
Może to być także wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy lub też zdarzenie może nie spełniać wymogów definicji wypadku przy pracy.
W takim przypadku niezbędne jest szczegółowe uzasadnienie stanowiska zespołu powypadkowego. Na rozstrzygnięcie powyższego może mieć wpływ niedostatecznie rzetelne ustalenie i opisanie w protokole powypadkowym okoliczności i przyczyny wypadku.
Analizując okoliczności wypadku zespół powypadkowy powinien między innymi uwzględnić:
a)jakie czynności wykonywał poszkodowany i czy należały one do jego obowiązków;
b)jakie maszyny (urządzenia) obsługiwał, przy jakich substancjach lub czynnikach pracował;
c)stan techniczny maszyn (urządzeń) i ich wpływ na zaistnienie wypadku;
d)obowiązek używania środków ochrony indywidualnej oraz innych zabezpieczeń;
e)czy zabezpieczenia były właściwie dobrane i sprawne;
f)czy były przestrzegane przepisy i zasady bhp
g)czy poszkodowany posiadał odpowiednie kwalifikacje do wykonywania pracy;
h)czy poszkodowany odbył wymagane prawem szkolenia oraz czy był zapoznany z ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą;
i)czy poszkodowany poddał się badaniom lekarskim;
j)czy poszkodowany był zapoznany z instrukcjami bhp oraz instrukcjami obsługi maszyny (urządzenia);
k)czy był właściwy nadzór nad procesem pracy na danym stanowisku.
Przy ustalaniu przyczyn wypadku wskazane jest skorzystanie z tzw. systematyki TOL uwzględniającej podział na przyczyny o charakterze: technicznym, organizacyjnym i ludzkim.
Zespół powypadkowy powinien odnieść się do każdego elementu tej systematyki, uwzględniając przyczynę bezpośrednią i przyczyny pośrednie.
Precyzyjne określenie przyczyn wypadku jest bardzo istotnym elementem sporządzania protokołu gdyż dają one bazę wyjściową do sprecyzowania wniosków profilaktycznych i do poleceń powypadkowych.
Wnioski i zalecenia profilaktyczne powinny wynikać z okoliczności wypadku, a w szczególności z jego przyczyn. Zespół powypadkowy powinien uwzględnić wszystkie nieprawidłowości w zakresie bhp stwierdzone w czasie badania wypadku w celu przekazania ich pracodawcy do usunięcia.
Zespół nie może pominąć żadnej nieprawidłowości z zakresu bhp, gdyż ich wykrycie i usunięcie ma decydujący wpływ na poprawę warunków pracy.
Ponadto zespół powinien zaproponować środki zapobiegawcze – profilaktyczne do zastosowania, których realizacja powinna zapobiec podobnym zdarzeniom wypadkowym w przyszłości.
Dlatego też istotnym elementem jest realizacja wydanych zaleceń powypadkowych. Do dokumentacji powypadkowej powinny być dołączone wszelkie materiały (informacje) świadczące o ich realizacji.
Zgodnie z postanowieniem § 14 r.p.w. protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych pracodawca niezwłocznie doręcza właściwemu inspektorowi pracy.
Jeżeli protokół ten, zawiera ustalenia naruszające uprawnienia pracownika albo nieprawidłowe wnioski profilaktyczne, inspektor pracy zgodnie z postanowieniami § 15 r.p.w. ustalanie-okolicznosci-wypadków może zwrócić pracodawcy ten protokół z uzasadnieniem wnioskującym o ponowne ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku.
Zespół powypadkowy po dokonaniu niezbędnych wyjaśnień i ustaleń sporządza i przedstawia pracodawcy nie później niż w terminie 5 dni nowy protokół powypadkowy, do którego dołącza protokół zwrócony przez inspektora pracy.
Wszechstronne, obiektywne i rzetelne ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy przez zespół powypadkowy powinno dotyczyć wszystkich badanych wypadku niezależnie od ich skutków.
Niemniej jednak należy pamiętać, że przebieg i prawidłowość dochodzenia powypadkowego oraz jakość i kompletność sporządzonej dokumentacji powypadkowej w odniesieniu do wypadku śmiertelnego może mieć istotne znaczenie w przypadku dochodzenia roszczeń przez rodzinę poszkodowanego i niejednokrotnie sprawy roszczeniowe dot. znacznych kwot odszkodowania rozstrzygane są przez sąd.
Gorzką prawdą jest, że szczególnie śmiertelny wypadek przy pracy wzbudza niejednokrotnie u osób odpowiedzialnych za stan warunków pracy w zakładzie, refleksje (chociaż najczęściej krótkotrwałe) dotyczące potrzeby i chęci poprawy tych warunków, jeśli stwierdzono że przyczyniły się one do tragicznego zdarzenia.
Dlatego też, korzystnym dla profilaktyki posunięciem będzie maksymalne egzekwowanie w tym czasie usuwania zagrożeń i wszelkich nieprawidłowości dot. warunków pracy w zakładzie.
Dane statystyczne GUS wskazują, że liczba śmiertelnych wypadków przy pracy stanowi około 0,5% liczby wypadków ogółem. Wykazanie więc większej staranności przy ustalaniu okoliczności i przyczyn szczególnie tych wypadków jest w pełni zasadne i powinno być uwzględniane przez zespoły powypadkowe w przeprowadzanych dochodzeniach powypadkowych.
Robert Łabuzek 501 700 846
