Nowy wykaz prac wzbronionych młodocianym obowiązuje od 30 września 2023 roku
Młodocianym w rozumieniu kodeksu pracy oraz przepisów wykonawczych jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat.
Z dniem 30 września 2023 r. traci moc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24.08.2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.
Zostanie ono zastąpione nową regulacją – jaką jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.
Wprowadzono zupełnie nowy aktu prawny a nie wprowadzano nowych przepisów w ramach rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie dotychczasowe.
Nowe rozporządzenie podobnie jak rozporządzenie wcześniejsze zawiera dwa rodzaje wykazów prac. Wykaz określony w załączniku nr 1 to wykaz prac wzbronionych młodocianym.
Oznacza to, że zawarte w nim prace nie mogą być bezwzględnie wykonywane przez młodocianych
Wykaz numer 2 zawiera natomiast prace w przypadku których istnieje możliwość zatrudnienia młodocianych w wieku powyżej 16 lat, jeżeli jest to niezbędne do odbycia przygotowania zawodowego.
Oznacza to, że prace zawarte w wykazie nr 2 w dalszym ciągu są pracami wzbronionymi – jednak ich wykonywanie dopuszczone jest warunkowo na określonych zasadach wyłącznie w przypadku młodocianych w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli jest to niezbędne do realizacji procesu przygotowania zawodowego.
Tym samym prace ujęte w załączniku nr 2 do rozporządzenia w żadnym razie nie powinny być przedmiotem zwyczajnie wykonywanych przez młodocianych prac lekkich.
W przypadku zatrudnienia młodocianych przy pracach wskazanych w wykazie nr 2 pracodawca podejmując działania z zakresu bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia uwzględnia w szczególności zwiększone ryzyko wynikające z braku ich doświadczenia, świadomości istniejących lub potencjalnych zagrożeń oraz niepełnej dojrzałości fizycznej i psychicznej, w tym:
•zapewnia stały nadzór nauczycieli, instruktorów praktycznej nauki zawodu lub innych osób uprawnionych do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nad wykonywaniem pracy przez młodocianych;
•informuje młodocianych, w sposób dla nich zrozumiały, o możliwych zagrożeniach i o wszelkich podjętych działaniach dotyczących ochrony ich zdrowia;
•organizuje przerwy w pracy młodocianych dla ich odpoczynku w pomieszczeniach odizolowanych od czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych;
•dostarcza młodocianemu nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informuje młodocianych o sposobach posługiwania się tymi środkami;
•dostarcza młodocianemu nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, zgodnie z przepisami art. 2377 kodeksu Pracy.
Powyższe obowiązki zostały w znaczny sposób zmodyfikowany w stosunku do wcześniejszego katalogu obowiązków pracodawcy obowiązującego na gruncie dotychczasowego rozporządzenia. Uzupełnieniem jest bezpośredni obowiązek dostarczenia nieodpłatnie środków ochrony indywidualnej, jak również obowiązek nieodpłatnego dostarczenia środków ochronnych.
Zgodnie z nowym rozporządzeniem, dopuszczenie młodocianych do prac ujętych w wykazie nr 2 do rozporządzenia następuje na podstawie oceny ryzyka związanego z wykonywaną pracą, dokonanej przez pracodawcę przed rozpoczęciem pracy przez młodocianych lub przy zmianie organizacji pracy.
Zgodnie z nowymi zasadami proces oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności:
•ocenę wyposażenia oraz organizacji stanowisk i miejsc pracy młodocianych;
•organizację procesów pracy oraz ich powiązanie;
•identyfikację czynników chemicznych, pyłowych, fizycznych i biologicznych występujących w środowisku pracy
•młodocianego, ich oddziaływanie na organizm młodocianego, stopień i okres narażenia na te czynniki oraz środki ochrony;
•formę, zakres i sposób korzystania z wyposażenia miejsc pracy, w tym z maszyn, narzędzi i sprzętu;
•zakres i poziom szkolenia oraz instrukcji udzielanych młodocianym.
Należy pamiętać, że ocena ryzyka zawodowego powinna być przeprowadzona każdorazowo przed zmianą miejsca pracy młodocianego lub sposobu wykonywania pracy.
Obowiązkowe wykazy
W celu zapewnienia szczególnej ochrony zdrowia pracodawca, uwzględniając wykaz nr 1 oraz nr 2 zawarty w rozporządzeniu powinien sporządzić wykazy wykonywanych w jego zakładzie pracy:
•prac wzbronionych młodocianym;
•prac wzbronionych młodocianym, przy których zezwala się na zatrudnienie młodocianych w celu odbycia przygotowania zawodowego.
Należy pamiętać, że zarówno wykaz prac wzbronionych jak również wykaz prac wzbronionych – dozwolonych w ograniczonym zakresie w ramach przygotowania zawodowego nie jest ustalany wyłącznie przez pracodawcę.
Pracodawca jest odpowiedzialny za ustalenie takiego wykazu oraz podanie jego do wiadomości pracowników – np. na wypadek kontroli inspektora pracy.
W ustalaniu takiego wykazu powinien uczestniczyć lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi.
Trzeba pamiętać rekomendowanym postępowaniem jest uzyskanie podpisu lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi pod wykazami prac wzbronionych. Będzie to jednoznaczne potwierdzenie, że lekarz nie tylko uczestniczył w opracowaniu takiego wykazu – ale również widział jego ostateczną wersję.
Wykaz prac wzbronionych młodocianym i stanowisk pracy, na których są wykonywane te prace, należy zamieścić w widocznym miejscu, w dziale , gdzie są zatrudnieni młodociani.
Rozporządzenie nowy wykaz-prac-wzbronionych-mlodocianym
