Tutaj płatność dodaj do  koszyka 

Materiały do szkolenia wstępnego  bhp

Instruktaż ogólny dla pracowników

lub łatwe i przyjemne Szkolenie obrazkowe

WPROWADZENIE

art. 237[3] § 2 kodeksu pracy.

Jednym z podstawowych obowiązków ciążących na pracodawcy jest przeszkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pra­cy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie

Począwszy od 1 lipca 2005 r., obowiązują nowe zasady szkolenia pracowników zgod­nie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 180, poz. 1860 z pózn. zm.).

dz-u-2004-180-1860-szkolenie-w-dziedzinie-1 

Zgodnie z nimi szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy jest prowadzone jako:

szkolenie wstępne,

szkolenie okresowe.

Programy szkolenia wstępnego oraz szkolenia okresowego, określające szczegółową tematykę, formy realizacji i czas trwania szkolenia dla poszczególnych grup stano­wisk opracowuje pracodawca lub – w porozumieniu z pracodawcą – jednostka or­ganizacyjna uprawniona do prowadzenia działalności szkoleniowej w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie ramowych programów szkolenia.

Programy szkolenia powinny być dostosowane do rodzajów i warunków prac wyko­nywanych przez uczestników szkolenia, a ich realizacja powinna zapewnić spełnienie wymagań określonych poniżej, tj. :

-zaznajomienie się z czynnikami środowiska pracy mogącymi powodować za­grożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników podczas pracy oraz z od­powiednimi środkami i działaniami zapobiegawczymi;

-poznanie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie nie­zbędnym do wykonywania pracy w zakładzie pracy i na określonym stanowisku pracy, a także związanych z pracą obowiązków i odpowiedzialności w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;

-nabycie umiejętności wykonywania pracy w sposób bezpieczny dla siebie i innych osób, postępowania w sytuacjach awaryjnych oraz udzielenia pomocy osobie, która uległa wypadkowi.

Szkolenie wstępne jest przeprowadzane w formie instruktażu według programów opracowanych dla poszczególnych grup stanowisk i obejmuje:

szkolenie wstępne ogólne – „instruktaż ogólny”,

szkolenie wstępne na stanowisku pracy – „instruktaż stanowiskowy”.

Instruktaż ogólny powinien zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z:

-podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Ko­deksie pracy, w układach zbiorowych pracy lub w regulaminach pracy,

-przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w da­nym zakładzie pracy,

-zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.

Instruktaż ogólny odbywają przed dopuszczeniem do wykonywania pracy:

-nowo zatrudnieni pracownicy,

-studenci odbywający u pracodawcy praktykę studencką,

-uczniowie szkół zawodowych zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu.

Instruktaż ogólny prowadzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy, osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej służby albo pracodawca, który sam wykonuje takie zadania, lub pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wie­dzy i umiejętności zapewniający właściwą realizację programu instruktażu, mający aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bezpie­czeństwa i higieny pracy.

1.Istota bezpieczeństwa i higieny pracy

Podmiotem ochrony w systemie ochrony pracy jest człowiek i jego zdrowie. Dlatego na pojęcie ochrony pracy składają się gwarancje prawne, służące zabezpieczeniu zdrowia i życia ludzkiego w procesie pracy.

W szerokim rozumieniu obejmują one treść wszystkich norm prawa pracy ustanowionych w interesie pracujących i służących ochronie tych interesów.

W tym zakresie mieści się także część norm prawa pracy, które służą bezpośrednio celom ochrony zdrowia pracowników przed zagrożeniami, jakie mogą powstać w procesie pracy

W polskim prawie te cele re­gulują przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ich zakres przedmiotowy jest bardzo szeroki i dotyczy między innymi zagrożeń związanych z obiektami i pomieszczeniami pracy, używaniem maszyn, urządzeń i narzędzi, procesami pracy szczególnie nie­bezpiecznymi i szkodliwymi, organizacji pracy, zagrożeń tkwiących w samych pra­cownikach, w ich właściwościach psychofizycznych, stanie zdrowia, kwalifi­kacjach.

Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy stanowią więc podstawowy zbiór norm ochrony pracy.

Ustawowo został on określony w dziale X Kodeksu pracy, a tak­że w innych aktach prawnych niższego rzędu, tj. w rozporządzeniach.

Mają one na celu przeciwdziałanie wszelkim powstającym w procesie pracy zagrożeniom dla zdrowia i życia ludzkiego.

Kodeks pracy jest podstawowym aktem prawnym określającymi prawa i obowiązki  pracodawcy i pracownika

Przepisy bhp są podstawowym zbiorem norm ochrony pracy.Ustawowo zostały określone w dziale X Kodeksu pracy

2.Zakres obowiązków i uprawnień pracodawcy, pracowników oraz poszczególnych komórek organizacyjnych zakładu pracy i organizacji społecznych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

Kodeks pracy Art. 94

Obowiązki pracodawcy

Pracodawca jest obowiązany w szczególności:

1)zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz ich podstawowymi uprawnieniami;

2)organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i  należytej jakości pracy;

2a)organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w  ustalonym z góry tempie;

2b)przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy;

3)(uchylony)

4)zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

5)terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie;
6)ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych;

7)stwarzać pracownikom podejmującym zatrudnienie po ukończeniu szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe lub szkoły wyższej warunki sprzyjające przystosowaniu się do należytego wykonywania pracy;

8)zaspokajać w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników;

9)stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy;

9a)prowadzić i przechowywać w postaci papierowej lub elektronicznej dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników (dokumentacja pracownicza);

Instrukcje i wskazówki pracodawcy

dz-u-2020-1320-t-j-kodeks-pracy

Art.  237[4]. Kodeksu pracy

1.  Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.

2.  Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.

3.  Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

2.Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

W szczególności pracodawca jest obowiązany:

1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;

2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;

3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;

Art.  207. K.p

Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

4) zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy;

5) uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych;

6) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;

7) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

2[1].  Koszty działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników.

3.  Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

Art.  207[1]. K.p

Obowiązek informacyjny pracodawcy wobec pracownika w zakresie BHP

1.  Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:

1) zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników;

2) działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń, o których mowa w pkt 1;

Art.  208.k.p.

Współdziałanie pracodawców; koordynator BHP

1.  W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek:

1) współpracować ze sobą;

2) wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu;

3) ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników;

4) informować siebie nawzajem oraz pracowników lub ich przedstawicieli o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym występującym podczas wykonywanych przez nich prac.

2.  Wyznaczenie koordynatora, o którym mowa w § 1, nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.

3.  Pracodawca, na którego terenie wykonują prace pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, jest obowiązany dostarczać tym pracodawcom, w celu przekazania pracownikom, informacje, o których mowa w art. 207[1]

Art.  209[1]. k.p.

Obowiązki pracodawcy w zakresie udzielania pierwszej pomocy

1.  Pracodawca jest obowiązany:

1) zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;

2) wyznaczyć pracowników do:

a) udzielania pierwszej pomocy,

b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;

3) zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej.

2.  Działania, o których mowa w § 1, powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń.

3.  Liczba pracowników, o których mowa w § 1 pkt 2, ich szkolenie oraz wyposażenie powinny uwzględniać rodzaj i poziom występujących zagrożeń.

4.  W przypadku zatrudniania przez pracodawcę wyłącznie pracowników młodocianych lub niepełnosprawnych – działania, o których mowa w § 1 pkt 2, może wykonywać sam pracodawca. Przepis § 3 stosuje się odpowiednio.

Art.  209[2]. k.p.

Obowiązki pracodawcy w przypadku wystąpienia zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników

§1.W przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany:

1) niezwłocznie poinformować pracowników o tych zagrożeniach oraz podjąć działania w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony;

2) niezwłocznie dostarczyć pracownikom instrukcje umożliwiające, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia, przerwanie pracy i oddalenie się z miejsca zagrożenia w miejsce bezpieczne.

§2. W razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany:

1) wstrzymać pracę i wydać pracownikom polecenie oddalenia się w miejsce bezpieczne;

2) do czasu usunięcia zagrożenia nie wydawać polecenia wznowienia pracy.

Art.  209[3]. k.p.

Uprawnienie pracowników do działania w celu uniknięcia niebezpieczeństwa

§1.Pracodawca jest obowiązany umożliwić pracownikom, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla ich zdrowia lub życia albo dla zdrowia lub życia innych osób, podjęcie działań w celu uniknięcia niebezpieczeństwa – nawet bez porozumienia z przełożonym – na miarę ich wiedzy i dostępnych środków technicznych.

Przez „bezpośrednie zagrożenie” może być rozumiane także takie zagrożenie, którego wystąpienie pracownik przyjął nieświadomie, omyłkowo, np. dym o nieprzyjemnym zapachu w pomieszczeniu pracy uznał za trujący (niebezpieczny dla zdrowia lub życia) i z tego powodu opuścił miejsce pracy, mimo że później okazało się, iż dym nie ma właściwości toksycznych.

W takiej sytuacji pracodawca nie może czynić pracownikowi zarzutu, gdyż jego pomyłka była w konkretnych okolicznościach usprawiedliwiona.

§2. Pracownicy, którzy podjęli działania, o których mowa w § 1, nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych konsekwencji tych działań, pod warunkiem że nie zaniedbali swoich obowiązków. Np. dym w pomieszczeniu

Art.  213.K.p. 

Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy
Wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla obiektów i pomieszczeń

§  1.  Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

§  2.  Obiekt budowlany, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, powinien spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.

§  3.  Przebudowa obiektu budowlanego, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, powinna uwzględniać poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

§  4.  Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy budowa lub przebudowa dotyczy części obiektu budowlanego, w której znajdują się pomieszczenia pracy. 

Art.  214. K.p.

Standard pomieszczeń pracy

§  1.  Pracodawca jest obowiązany zapewniać pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników.

§  2.  Pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Art.  215.K.p.

Maszyny i inne urządzenia techniczne
Bezpieczeństwo i higiena pracy przy obsłudze maszyn

Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane maszyny i inne urządzenia techniczne:

1) zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególności zabezpieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, działaniem drgań mechanicznych i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy;

2) uwzględniały zasady ergonomii.

Art.  216.K.p.

Obligatoryjne stosowanie zabezpieczeń

§  1.  Pracodawca wyposaża w odpowiednie zabezpieczenia maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań określonych w art. 215.

§  2.  W przypadku gdy konstrukcja zabezpieczenia jest uzależniona od warunków lokalnych, wyposażenie maszyny lub innego urządzenia technicznego w odpowiednie zabezpieczenia należy do obowiązków pracodawcy.

Art.  220.K.p.

Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia

Ustalenie stopnia szkodliwości materiałów

§  1.  Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych.

PRACE SZCZEGÓLNIE NIEBEZPIECZNE

Prace szczególnie niebezpieczne to takie prace, przy wykonywaniu których ryzyko wypadkowe, ze względu na ich specyfikę, stosowane materiały niebezpieczne, warunki miejscowe wykonywania, jest większe niż przy pracach innego rodzaju.

Przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie się:

-prace określone w ogólnych przepisach bhp jako szczególnie niebezpieczne ,

-prace określone jako szczególnie niebezpieczne w branżowych przepisach dotyczących bhp,

-określone jako szczególnie niebezpieczne w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji,

-inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę za szczególnie niebezpieczne.

Ogólne przepisy bhp do prac szczególnie niebezpiecznych zaliczają :

-roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części,

-prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych,

-prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych,

-prace na wysokości,

Podstawowe obowiązki pracodawcy i wymagania przepisów ogólnych bhp przy wykonywaniu prac niebezpiecznych

Przy wykonywaniu takich prac należy zapewnić:

1. bezpośredni nadzór nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób,

2. odpowiednie środki zabezpieczające, zarówno organizacyjne, jak i techniczne, w postaci asekuracji pracujących, zastosowania środków ochrony zbiorowej (automatyczna wentylacja lub odpylanie), ewentualnie środków ochrony indywidualnej (aparaty tlenowe, urządzenia samohamowne chroniące przed upadkiem z wysokości), oznakowania stref niebezpiecznych itp.

3. instruktaż pracowników, w szczególności obejmujący:

-imienny podział pracy,

-kolejność wykonywania zadań,

-wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach,

-pracę na pisemne polecenie, postępowanie w sytuacjach awaryjnych.

Pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych, występujących w zakładzie pracy. Formę prowadzenia tych dokumentów ustala pracodawca.

Charakter bezpośredniego nadzoru sprowadza się do tego, że udział pracownika nadzoru ma mieć miejsce przez cały czas wykonywania prac niebezpiecznych. Oznacza to, że prac o charakterze niebezpiecznym nie wolno wykonywać w czasie chwilowej nieobecności pracownika nadzoru.

Obowiązki powyższe mogą być zrealizowane np. przez:

-protokolarne ustalenie przez pracodawcę i osobę kierującą pracownikami szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzonych robót z imiennym po-działem obowiązków w tym zakresie,

-podejmowanie i prowadzenie prac wyłącznie na podstawie pisemnego pozwolenia, którego tryb wydawania ustalił pracodawca,

-poinformowanie pracowników o właściwościach stosowanych materiałów, półfabrykatów i wyrobów gotowych oraz o sposobach bezpiecznego ich stosowania i postępowania w sytuacjach awaryjnych.

Wymagania ogólne bhp, dotyczące robót budowlanych, rozbiórkowych, remontowych i montażowych prowadzonych bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części  określone są w § 82-84

Jeżeli tylko jest to możliwe, zawsze należy w pierwszej kolejności stosować środki ochrony zbiorowej (np. balustrady, składające się z poręczy ochronnej na wysokości min. 1,1 m i krawężników min. 0,15 m, z poprzeczką po-średnią, w połowie wysokości między nimi lub trwałym wypełnieniem tej przestrzeni – przy pracach na wysokości) przed środkami ochrony indywidualnej (dla prac na wysokości będą to np. uprząż z linką i urządzeniem samohamownym).

Art.  221. K.p.

Zasady stosowania substancji i preparatów chemicznych

§  1.  Niedopuszczalne jest stosowanie substancji chemicznych i ich mieszanin nieoznakowanych w sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację.

Nie wolno do  butelek po wodzie mineralnej wlewać jakichkolwiek płynów technicznych ( olej,kwas, substancje chemiczne ) aby przypadkowo spragniona osoba nie napiła się zawartości.

Płyny techniczne przechowywać tylko w oryginalnych opakowaniach tylko  w miejscach do tego przeznaczonych

§  2.  Niedopuszczalne jest stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i mieszanin oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem.

karta charakterystyki przykład Acetonitryl

§  3.  Stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie jest dopuszczalne pod warunkiem zastosowania środków zapewniających pracownikom ochronę ich zdrowia i życia.

§  4.  Zasady klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin pod względem zagrożeń dla zdrowia lub życia, wykaz substancji chemicznych niebezpiecznych, wymagania dotyczące kart charakterystyki oraz sposób ich oznakowania określają odrębne przepisy.

Art.  222.k.p.

Narażenie na czynniki rakotwórcze i mutagenne

§  1.  W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, pracodawca zastępuje te substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosuje inne dostępne środki ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Mutagenny – wpływający na nasze geny, zmieniający nasz materiał genetyczny

§  2.  Pracodawca rejestruje wszystkie rodzaje prac w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, określonymi w wykazie, o którym mowa w § 3, a także prowadzi rejestr pracowników zatrudnionych przy tych pracach.

Art.  222[1].k.p.

Narażenie na szkodliwe czynniki biologiczne

§  1.  W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

§  2.  Pracodawca prowadzi rejestr prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych oraz rejestr pracowników zatrudnionych przy takich pracach.

Biologiczne …………………………………………………

Art.  223. k.p.

Bezpieczeństwo i higiena pracy przy promieniowaniu jonizującym

promieniowanie jonizujące to wszelkie promieniowanie

§1.Pracodawca jest obowiązany chronić pracowników przed promieniowaniem jonizującym, pochodzącym ze źródeł sztucznych i naturalnych, występujących w środowisku pracy.

§  2.  Dawka promieniowania jonizującego pochodzącego ze źródeł naturalnych, otrzymywana przez pracownika przy pracy w warunkach narażenia na to promieniowanie, nie może przekraczać dawek granicznych, określonych w odrębnych przepisach dla sztucznych źródeł promieniowania jonizującego.

Art.  224.k.p.

Obowiązek zapobiegania niebezpieczeństwom dla życia i zdrowia

§  1.  Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu.

§  2.  W przypadku, o którym mowa w § 1, pracodawca jest obowiązany zapewnić:

1) odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby należycie przeszkolone;

2) udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.

Art.  225. k.p.

Obligatoryjne stosowanie asekuracji

§  1.  Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.

§  2.  Wykaz prac, o których mowa w § 1, ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, uwzględniając przepisy wydane na podstawie art. 237[15].

Art.  226.k.p. 

Dokumentacja i informacja o ryzyku zawodowym; karta oceny ryzyka zawodowego

Pracodawca:

1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;

2) informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Ryzyko zawodowe w budownictwie Ryzykozwodowewbudownictwie

Art.  227. k.p.

Zapobieganie chorobom zawodowym

§  1.  Pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności:

1) utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych czynników;

2) przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.

Art.  229. k.p.

Badania profilaktyczne pracowników

§  1.  Wstępnym badaniom lekarskim, z zastrzeżeniem § 1¹, podlegają:

1) osoby przyjmowane do pracy;

2) pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

§  1¹.  Wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:

1) przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;

2) przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

§  1².  Przepis § 1¹ pkt 2 stosuje się odpowiednio w przypadku przyjmowania do pracy osoby pozostającej jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą.

§  1³.  Pracodawca żąda od osoby, o której mowa w § 1¹ pkt 2 oraz w § 1², aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku oraz skierowania na badania będące podstawą wydania tego orzeczenia.

druk orzeczenie lekarskiego 

§  2.  Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

§  3.  Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy.

Za czas nie wykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

§  4.  Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

§  4a.  Wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.

§  5.  Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także:

1) po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami;

2) po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.

§  6.  Badania, o których mowa w § 1, 2 i 5, są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.

§  7.  Pracodawca przechowuje orzeczenia wydane na podstawie badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5, orzeczenia i skierowania uzyskane na podstawie § 1³ oraz skierowania, o których mowa w § 4a.

§  7¹.  W przypadku stwierdzenia, że warunki określone w skierowaniu, o którym mowa w §1³, nie odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, pracodawca zwraca osobie przyjmowanej do pracy to skierowanie oraz orzeczenie lekarskie wydane w wyniku tego skierowania.

Art.  232.k.p. 

Obowiązek zapewnienia profilaktycznych posiłków i napojów

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych.

Art.  232.k.p.

Obowiązek zapewnienia środków i urządzeń higieniczno-sanitarnych

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno-sanitarne oraz dostarczyć niezbędne środki higieny osobistej.

Art.  234.k.p. 

Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

Wypadek przy pracy – obowiązki pracodawcy; postępowanie powypadkowe

§  1.  W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.

wypadek_na_przejeździe_kolejowym

§  2.  Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.

§  3.  Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy.

Mur oporowy na Wawelu

Pracownik został śmiertelnie przygnieciony  murem oporowym, który runął pod naporem ziemi nasiąkniętej wodą z opadów atmosferycznych.

§  3¹.  Pracodawca jest obowiązany przechowywać protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową przez 10 lat.

§  4.  Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca.

Art.  235. k.p.

Obligatoryjne zgłoszenie przypadku choroby zawodowej

§  1.  Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej.

§  2.  Obowiązek, o którym mowa w § 1, dotyczy także lekarza podmiotu właściwego do rozpoznania choroby zawodowej, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 237 § 1 pkt 6.

§  2¹.  W każdym przypadku podejrzenia choroby zawodowej:

1) lekarz,

2) lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął takie podejrzenie u pacjenta

– kieruje na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania.

§  2².  Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej może również dokonać pracownik lub były pracownik, który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę, przy czym pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną.

§  3.  W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany:

1) ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym;

2) przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze;

3) zapewnić realizację zaleceń lekarskich.

§  4.  Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr obejmujący przypadki stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby.

§  5.  Pracodawca przesyła zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej do instytutu medycyny pracy wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 237 § 1¹ oraz do właściwego państwowego inspektora sanitarnego.

Art.  2373.k.p. 

Obligatoryjne przeszkolenie z BHP

§  1.  Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

§  2.  Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

§  2¹.  Pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być okresowo powtarzane.

§  2².  Szkolenie okresowe pracownika, o którym mowa w § 2, nie jest wymagane w przypadku pracownika na stanowisku administracyjno-biurowym, gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajduje się w grupie działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, chyba że z oceny ryzyka, o której mowa w art. 226 pkt 1, wynika, że jest to konieczne.

§  2³.  W przypadku gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajdzie się w grupie działalności, dla której zostanie ustalona wyższa niż trzecia kategoria ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, pracodawca jest obowiązany przeprowadzić szkolenie okresowe pracownika, o którym mowa w § 2², w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia ustalenia wyższej kategorii ryzyka.

§  2⁴.  Przepis § 2³ stosuje się odpowiednio, gdy z dokonanej oceny ryzyka, o której mowa w art. 226 pkt 1, wynika, że przeprowadzenie szkolenia okresowego pracownika, o którym mowa w § 2², stało się konieczne. Szkolenie okresowe przeprowadza się w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia dokonania oceny ryzyka.

§  3.  Szkolenia, o których mowa w § 2, odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Art.  2374.k.p.

Instrukcje i wskazówki pracodawcy

§  1.  Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.

§  2.  Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.

np. instrukcja obsługi suwnicy 318921991_54121671Instrukcja BHP obsługi suwnicy

§  3.  Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Art.  2376. k.p.

Art.  2377. k.p.

Prawo do bezpłatnej odzieży i obuwia roboczego

§  2.  Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

§  3.  Przepis § 2 nie dotyczy stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.

§  4.  Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z § 2, pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.

Art.  2378. k.p.

Rodzaje niezbędnych środków ochrony

§  1.  Pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne w związku z art. 237⁶ § 1 i art. 237⁷ § 1, oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego.

§  2.  Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, o których mowa w art. 237⁶ § 1 i art. 237⁷ § 1, stanowią własność pracodawcy.

Art.  2378. k.p.

Stosowanie i utrzymanie właściwości środków ochrony; ekwiwalent za pranie odzieży roboczej

§  1.  Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.

§  2.  Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe, oraz zapewnić odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie.

§  3.  Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.

Art.  23710.k.p. 

Przechowywanie skażonych środków ochrony

§  1.  Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, które w wyniku stosowania w procesie pracy uległy skażeniu środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi, były przechowywane wyłącznie w miejscu przez niego wyznaczonym.

§  2.  Powierzanie pracownikowi prania, konserwacji, odpylania i odkażania przedmiotów, o których mowa w § 1, jest niedopuszczalne.

Art.  23711a.k.p. 

Konsultacje w zakresie BHP

§  1.  Pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące:

1) zmian w organizacji pracy i wyposażeniu stanowisk pracy, wprowadzania nowych procesów technologicznych oraz substancji chemicznych i ich mieszanin, jeżeli mogą one stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników;

2) oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz informowania pracowników o tym ryzyku;

3) tworzenia służby bhp lub powierzania wykonywania zadań tej służby innym osobom oraz wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy, a także wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;

4) przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego;

5) szkolenia pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

§  2.  Pracownicy lub ich przedstawiciele mogą przedstawiać pracodawcy wnioski w sprawie eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zawodowych.

§  3.  Pracodawca zapewnia odpowiednie warunki do przeprowadzania konsultacji, a zwłaszcza zapewnia, aby odbywały się w godzinach pracy. Za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w konsultacjach pracownicy lub ich przedstawiciele zachowują prawo do wynagrodzenia.

§  4.  Na umotywowany wniosek pracowników lub ich przedstawicieli dotyczący spraw zagrożenia zdrowia i życia pracowników inspektorzy pracy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzają kontrole oraz stosują środki prawne przewidziane w przepisach o Państwowej Inspekcji Pracy.

§  5.  U pracodawcy, u którego została powołana komisja bezpieczeństwa i higieny pracy – konsultacje, o których mowa w § 1, mogą być prowadzone w ramach tej komisji, natomiast uprawnienia, o których mowa w § 2 i 4, przysługują pracownikom lub ich przedstawicielom wchodzącym w skład komisji.

§  6.  Pracownicy lub ich przedstawiciele nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich konsekwencji z tytułu działalności, o której mowa w § 1, 2 i 4. Dotyczy to również pracowników lub ich przedstawicieli, o których mowa w § 5.

Art.  23712. k.p. 

Komisja BHP

§  1.  Pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej “komisją bhp”, jako swój organ doradczy i opiniodawczy. W skład komisji bhp wchodzą w równej liczbie przedstawiciele pracodawcy, w tym pracownicy służby bhp i lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, oraz przedstawiciele pracowników, w tym społeczny inspektor pracy.

§  2.  Przewodniczącym komisji bhp jest pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, a wiceprzewodniczącym – społeczny inspektor pracy lub przedstawiciel pracowników.

Art.  108.k.p.

Art.100 k.p.

Obowiązki pracownika

Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z prze­pisami prawa lub z umową o pracę. Pracownik jest obowiązany w szczególności:

-przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,

-przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,

-przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także prze­pisów przeciwpożarowych,

-dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy in­formacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,

-przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,

-przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Art.  211. k.p.

Podstawowe obowiązki pracownika w zakresie BHP

Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany:

1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym;

2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;

3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy;

4) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem;

5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich;

6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie;

7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Art.  212.k.p.

Obowiązki osoby kierującej pracownikami w zakresie BHP

Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana:

1) organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy;

2) dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem;

3) organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy;

4) dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem;

5) egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;

6) zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Art.  210.k.p.

Uprawnienia pracownika

Prawo powstrzymania się od wykonywania niebezpiecznej pracy

§  1.  W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

§  2.  Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa w § 1, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

§  2¹.  Pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa w § 1 i 2.§  3. 

Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa w § 1 i 2, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

§  4.  Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.

lex-dz-u-1996-62-287-rodzaje-prac-wymagajacych-1

§  5.  Przepisy § 1, 2 i 4 nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.

Związki zawodowe

Związki zawodowe sprawują kontrolę nad przestrzeganiem prawa pracy i uczest­niczą, na zasadach określonych odrębnymi przepisami, w nadzorze nad przestrze­ganiem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Uprawnienia społecznej inspekcji pracy

Społeczna inspekcja pracy ma prawo:

-kontroli warunków pracy i przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym wstępu w każdym czasie do pomieszczeń i urządzeń zakładu pracy,

-żądania informacji oraz okazywania dokumentów niezbędnych do wykonywania funkcji kontrolnych,

-informowania kierownika zakładu pracy (wydziału itd.) o faktach nieprzestrzega­nia przepisów bhp,występowania o natychmiastowe usunięcie bezpośrednich zagrożeń dla zdrowia i życia,

-wydawania zaleceń  kierownikowi zakładu) usunięcia w określonym terminie stwierdzonych uchybień, w tym w szczególności zaleceń wstrzymania pracy danego urządzenia technicznego lub określonych robót, zalecenia wydaje Społeczny Inspektor Pracy

-wpisywania uwag do Księgi Uwag SIP,-brania udziału w zespołach ustalających okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy,

-uczestniczenia w kontrolach przeprowadzanych przez inspektorów pracy Pań­stwowej Inspekcji Pracy.

Odpowiedzialność za naruszenie przepisów w społecznej inspekcji pracy spoczywa na kierownikach zakładów pracy lub osobach działających w imieniu zakładu pracy i dotyczy:

-uniemożliwienia działalności społecznego inspektora pracy,

-niewykonania zalecenia zakładowego społecznego inspektora pracy.

Powyższe stanowią wykroczenia, w sprawach których inspektorzy pracy Pań­stwowej Inspekcji Pracy karzą mandatem do wysokości 500 zł lub występują do ko­legium ds. wykroczeń o ukaranie karą grzywny.

Służba bhp

Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpie­czeństwa i higieny pracy, zwaną dalej „służbą bhp”, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrud­nionemu przy innej pracy.

Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:-zatrudnia do 10 pracowników albo-zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Pracodawca – w przypadku braku kompetentnych pracowników – może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.

Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp, a także specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wyma­gania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników tej służby.

Zadania służby bhp

Do ważniejszych zadań służby bhp w zakładzie należy:

-przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk pra­cy, na których są zatrudnione kobiety w ciąży lub karmiące dziecko piersią, młodociani, niepełnosprawni, pracownicy wykonujący pracę zmianową, w tym pracujący w nocy, oraz osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez praco­dawcę,

-bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń,

-sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przed­sięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagro­żeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy,

-zgłaszanie wniosków dotyczących wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w stosowanych oraz nowo wprowadzanych procesach produkcyjnych,

-opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy,

-udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz w opraco­wywaniu wniosków wynikających z badania przyczyn i okoliczności tych wypad­ków oraz zachorowań na choroby zawodowe, a także kontrola realizacji tych wniosków,

-prowadzenie rejestrów, kompletowanie i przechowywanie dokumentów do­tyczących wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podej­rzeń o takie choroby, a także przechowywanie wyników badań i pomiarów czyn­ników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

-udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykony­waną pracą,

-współdziałanie z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, a w szczególności przy organizowaniu okresowych badań lekar­skich pracowników.

Uprawnienia służby bhp

Służba bhp w zakładzie pracy uprawniona jest do:

-przeprowadzania kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, a także prze­strzegania przepisów oraz zasad w tym zakresie w zakładzie pracy i w każdym in­nym miejscu wykonywania pracy,

-występowania do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchy­bień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

-występowania do pracodawcy z wnioskami o nagradzanie pracowników wy­różniających się w działalności na rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i hi­gieny pracy,

-występowania do pracodawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

-niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób,

-niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbro­nionej,

-niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdro­wia własnego albo innych osób,

-wnioskowania do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy, w jego części lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do wykonywania pracy, w wypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób.

3.Odpowiedzialność za naruszenie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy

Każdy pracodawca i pracownik ponosi odpowiedzialność za naruszenie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Można odróżnić 3 podstawowe rodzaje odpowiedzialności pracownika:

-porządkowa (art. 108 k.p.)dotycząca wszystkich pracowników w zakładzie pracy; pracodawca może uka­rać wszystkich pracowników za naruszenie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy:-karą upomnienia,

-karą nagany,

-karą pieniężną;

-za wykroczenia przeciwko prawom pracownika (art. 283 k.p.) dotycząca osób odpowiedzialnych za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w za­kładzie pracy albo kierujących pracownikami w przypadku nieprzestrzegania przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;

w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika inspektorzy pracy Państwowej Inspekcji Pracy karzą mandatem do wysokości 1000 zł (do wysokości 2000 zł w przypadku recy­dywy) lub wnioskują do sądu rejonowego o zastosowanie kary grzywny do 30 000 zł;

-karna (art. 220 i 221 k.k.)dotycząca osób odpowiedzialnych w zakładzie pracy za bezpieczeństwo i higienę pracy, które nie dopełniają w tym zakresie swoich obowiązków, narażając przez to pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu; osoby te podlegają karze pozbawienia wolności do lat 3,

lub

– jeśli sprawca działa nieumyślnie – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Również osoby, które mimo obo­wiązku nie zawiadamiają w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej, a także nie sporządzają wymaganej dokumentacji, pod­legają grzywnie do 180 stawek dziennych lub karze ograniczenia wolności.

4.Zasady poruszania się po terenie zakładu pracy

Poniżej podano podstawowe zasady poruszania się po zakładzie pracy:

-należy korzystać tylko z wyznaczonych dróg, chodników i przejść.

-pojazdy mechaniczne powinny poruszać się tylko po wyznaczonych drogach przeznaczonych dla ruchu kołowego lub po drogach transportowych w budyn­kach przemysłowych, wyraźnie i trwale oznakowanych.

-poruszając się pieszo po zakładzie, pracownik jest zobowiązany korzystać jedy­nie z dróg wyznaczonych dla ruchu pieszego.

-w razie braku drogi dla pieszych (chodnika) należy poruszać się lewą stroną jezdni.

-niosąc przedmioty, części maszyn lub narzędzia, należy je zabezpieczyć, aby nie przeszkadzały innym użytkownikom drogi.

-wchodząc na drogę, zachować szczególną ostrożność i upewnić się, czy po dro­dze nie poruszają się pojazdy.

-nie przechodzić pod zawieszonymi na dźwignicy ciężarami.

-nie tarasować i nie zaśmiecać dróg transportowych.

-nie zasłaniać, nie przestawiać, nie zmieniać ani nie usuwać znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń ostrzegawczych i zabezpieczających.

-zachować szczególną ostrożność przy chodzeniu po schodach, schodniach, po­chylniach i pomostach.

-nie wchodzić do pomieszczeń, gdzie obowiązuje zakaz wejścia, ani do po­mieszczeń o szczególnym zagrożeniu (kotłownie, galwanizernie, lakiernie itp.) bez zezwolenia osoby odpowiedzialnej.

Znaki bezpieczeństwa

Podstawowe zasady stosowania znaków i sygnałów bezpieczeństwa

Pracodawca powinien zapewnić stosowanie znaków lub sygnałów bezpie­czeństwa wszędzie tam, gdzie nie można zlikwidować zagrożenia środkami ochrony zbiorowej lub innymi środkami stosowanymi w organizacji pracy.

W zależności od rodzaju stosowanego transportu – w zakładzie pracy powinny być stosowane znaki i sygnały używane w transporcie drogowym, kolejowym, śródlądowym, morskim i powietrznym.

Pracodawca powinien zapewnić pracownikom instrukcje dotyczące stoso­wanych w zakładzie pracy znaków i sygnałów bezpieczeństwa, obejmujące w szczególności znaczenie znaków i sygnałów oraz zasady zachowania się pra­cowników, których mogą one dotyczyć.

Znaki nakazu,

 powinny być stosowane jako znaki stałe.

  znaki zakazu

Znaki ewakuacyjne

znaki ostrzegawcze

Znaki informacyjne

Miejsca, w których istnieje ryzyko upadku lub kolizji z przeszkodami, powinny być na stałe oznaczone barwą bezpieczeństwa lub znakiem bezpieczeństwa.

Drogi powinny być na stałe oznaczone barwą bezpieczeństwa.

Wymagania dotyczące oznaczania przeszkód, niebezpiecznych miejsc i dróg

Miejsca w zakładzie pracy, do których pracownicy mają dostęp podczas pracy, a w których istnieje ryzyko kolizji z przeszkodami, upadku lub spadania przed­miotów, powinny być oznakowane skośnymi pasami – na przemian żółtymi i czarnymi lub czerwonymi i białymi.

Wymiary oznaczenia skośnymi pasami powinny być odpowiednie do rozmiaru przeszkody lub niebezpiecznego miejsca.

Żółte i czarne lub białe i czerwone pasy powinny być narysowane pod kątem około 45° i powinny mieć zbliżone wymiary.

Drogi w budynkach powinny być wyraźnie wyznaczone za pomocą ciągłych pa­sów o dobrze widocznej barwie (z uwzględnieniem barwy podłoża) – najlepiej żółtej lub białej.

Uwaga

Dotyczy to również stałych dróg na zewnątrz budynków, o ile drogi te nie są otoczone odpowiednimi barierami lub chodni­kami.

Rozmieszczenie pasów wyznaczających drogi powinno uwzględniać niezbędną (bezpieczną) odległość między pojazdami i jakąkolwiek przeszkodą mogącą znaj­dować się w pobliżu oraz między pieszymi i pojazdami.

5.Zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla zdrowia występujące w zakładzie pracy oraz podstawowe środki zapobiegawcze

Urazy ciała lub nawet śmierć pracownika, choroba zawodowa czy obniżenie spraw­ności organizmu powstają pod wpływem czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy.

Decydujący jest tutaj kontakt pracownika z tymi czynnikami, przekroczenie dopuszczalnych stężeń i natężeń tych czynników, a także czas narażenia.

Nazywamy to narażeniem zawodowym.

Podjęcie przez pracodawcę działań mających na celu ograniczenie narażenia zawo­dowego zmniejszy prawdopodobieństwo lub częstość występowania niekorzyst­nych zmian, czyli obniży ryzyko zawodowe.

Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy można podzielić się na 2 podstawowe grupy:

1.Czynniki niebezpieczne (urazowe), które działając na człowieka, mogą spowo­dować uraz (wypadek przy pracy).

Można tutaj rozróżnić kilka podstawowych grup tych czynników:

-elementy ruchome i luźne,-elementy ostre i wystające,

-przemieszczanie się ludzi i urządzeń (transport),

-prąd elektryczny,

-gorące powierzchnie, promieniowanie jonizujące, elektromagnetyczne, sub­stancje chemiczne parzące i żrące,-pożar lub/i wybuch.

2.Czynniki szkodliwe i uciążliwe działające na pracownika przez okres dłuższy mogą spowodować obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej pracownika(np. obniżenie wydajności pracy) czy zmiany w stanie zdrowia, powodując w osta­teczności choroby zawodowe.

Czynniki te dzielimy na 5 podstawowych grup:

Czynniki fizyczne:

hałas ustalony i nieustalony,

hałas infradźwiękowy,

hałas ultradźwiękowy,

wibracja (ogólna i oddziałująca na organizm człowieka przez kończyny górne),

mikroklimat,

promieniowanie optyczne (widzialne, podczerwone i ultrafioletowe),

promieniowanie jonizujące,

promieniowanie laserowe,

pole elektromagnetyczne (niskiej i wysokiej częstotliwości),

pole elektrostatyczne,

pyły przemysłowe.

Czynniki chemiczne

Należą do nich substancje:

toksyczne,

drażniące,

uczulające,

rakotwórcze,

mutagenne,

upośledzające funkcje rozrodcze.

Czynniki biologiczne

Mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwot­niaki) i wytwarzane przez nie toksyny i alergeny oraz makroorganizmy roślinne i zwierzęce.

Czynniki psychofizyczne obciążenie fizyczne (statyczne i dynamiczne),obciążenie psychonerwowe.

Czynniki społeczne

zależności,

powiązania i wzajemne kontakty między przełożonymi a podwład­nymi oraz między pracownikami,

niestosowanie podstawowych zasad prawa pracy:

nierówne traktowanie,

molestowanie,

mobbing,

dyskryminacja itp.

Na podstawie powyższego podziału łatwo będzie ustalić występujące w zakładzie pracy czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy.

W przypadku czynników szkodliwych można ustalić stopień zagrożenia przez przeprowadzenie badań i pomiarów tych czynników (na koszt pracodawcy).

W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwór­czym lub mutagennym pracodawca zastępuje te substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosuje inne do­stępne środki ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wyko­rzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Każdy z  czynników niebezpiecznych powinien być analizowany pod kątem oddziaływania na człowieka i możliwości jego eliminacji lub ograniczenia.

Poniżej podano podsta­wowe zasady likwidacji lub ograniczenia wpływu tych czynników na pracownika:

1.Eliminacja źródeł niebezpiecznych i szkodliwych czynników

Realizowane jest to poprzez:

-dobór nieszkodliwych surowców (lub zastępowanie bardziej szkodliwych mniej szkodliwymi surowcami),

półfabrykatów i innych materiałów stosowanych w procesach technologicznych,

-dobór procesów technologicznych oraz maszyn i urządzeń niestwarzających zagrożeń czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi,

-unieszkodliwianie odpadów.

2.Ograniczenie oddziaływania tych czynników poprzez odsunięcie człowieka z obszaru ich oddziaływania

Realizowane jest to poprzez:

-zastąpienie człowieka przez roboty,

-mechanizację, automatyzację (zdalne sterowanie i obserwowanie procesu),

-optymalne rozmieszczenie lub wydzielenie uciążliwych urządzeń,

-zapewnienie właściwego transportu surowców, półfabrykatów, wyrobów oraz odpadów eliminujących zagrożenie fizyczne, chemiczne i biologiczne,

-stosowanie sygnalizatorów stanów niebezpiecznych lub uniemożliwienie wejścia człowieka w strefę zagrożenia.

3.Ograniczenie oddziaływania na człowieka czynników niebezpiecznych i szkodliwych poprzez osłonięcie strefy narażenia

Należy przy tym wziąć pod uwagę:

-stosowanie odpowiednich kubatur budynków czy pomieszczeń, stosowanie środków ochrony przed przenikaniem emitowanych czynników (np. zabez­pieczenie przed przenikaniem różnych postaci promieniowania, stosowanie materiałów dźwiękoizolacyjnych itp.),

-hermetyzację procesów produkcyjnych przed wydostawaniem się w oto­czenie człowieka gazów, par cieczy, cieczy i ciał stałych (pyłów),-stosowanie zbiorowych środków ochronnych w pomieszczeniach oraz na stanowiskach pracy (osłony, ekrany, obudowy, izolacje, wentylacja, klima­tyzacja).

4.Ograniczenie wpływu tych czynników poprzez zastosowanie ochron osobistych

Osiągniemy to poprzez:

-dobór i właściwe stosowanie ochron osobistych, w zależności od istnie­jących zagrożeń,

-odpowiednie przechowywanie i konserwację ochron osobistych,

-zasady przydziału ochron osobistych,

-stosowanie znaków nakazu stosowania ochron.

5.Ograniczenie zagrożenia człowieka czynnikami niebezpiecznymi i szkodli­wymi przez dobór pracowników, właściwą organizację pracy oraz oddzia­ływanie na bezpieczne zachowanie pracowników

Bierze się tutaj pod uwagę:

-przestrzeganie przeciwwskazań zdrowotnych do zatrudnienia na danym sta­nowisku,

-przestrzeganie obowiązku zatrudnienia pracowników o właściwych kwali­fikacjach zawodowych,-dobór psychologiczny,

-działania organizacyjne w procesie pracy (przerwy w pracy, rotacja, skróco­ny czas pracy),-szkolenia, system kar i nagród, wpływ kierownictwa na bezpieczne zacho­wanie pracowników,

-ostrzeganie o zagrożeniach i zakazie wykonywania pewnych czynności (sy­gnały bezpieczeństwa, znaki i barwy bezpieczeństwa).

Ocena ryzyka

Zgodnie z definicją ryzyko zawodowe oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujące straty, w szczególności wystąpienie u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Identyfikacja wszystkich występujących w zakładzie pracy zagrożeń i wyznaczenie poziomu związanego z nimi ryzyka jest podstawą oceny ryzyka zawodowego.

Ocena ryzyka zawodowego polega na porównaniu poziomu ryzyka, określonego w  wyniku jego analizy, z poziomem uznanym za akceptowalny.

Pracodawca realizuje obowiązek zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i higie­ny pracy, w szczególności przez zapobieganie zagrożeniom związanym z wyko­nywaną pracą, właściwą organizację pracy, stosowanie koniecznych środków profi­laktycznych oraz informowanie i szkolenie pracowników, w tym szczególnie przez:

-zapobieganie zagrożeniom;

-przeprowadzanie oceny ryzyka związanego z zagrożeniami, które nie mogą być wykluczone;

-likwidowanie zagrożeń u źródeł ich powstawania;

-dostosowanie warunków i procesów pracy do możliwości pracownika, w szcze­gólności przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy, a także metod produkcji i pracy-z uwzględnieniem zmniejszenia uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz ograniczenia nega­tywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracowników;

-stosowanie nowych rozwiązań technicznych;-zastępowanie niebezpiecznych procesów technologicznych, urządzeń, substan­cji i innych materiałów

– bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi;-nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed środkami ochrony in­dywidualnej;

-instruowanie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracodawca ocenia ryzyko zawodowe występujące przy wykonywanych pracach, w szczególności przy doborze wyposażenia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych substancji i preparatów chemicznych, biologicznych, rakotwórczych lub mutagen­nych, oraz przy zmianie organizacji pracy.

Podczas oceny ryzyka zawodowego uwzględnia się wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywa­nych pracach oraz sposoby wykonywania prac.

Stosowane w następstwie oceny ryzyka zawodowego środki profilaktyczne, metody oraz organizacja pracy powinny:

-zapewniać zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników;

-być zintegrowane z działalnością prowadzoną przez pracodawcę na wszystkich poziomach struktury organizacyjnej zakładu pracy.

Pracodawca prowadzi dokumentację oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowa­nych niezbędnych środków profilaktycznych.

Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności:

opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:

-stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów,-wykonywanych zadań,

-występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy,

-stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,

-osób pracujących na tym stanowisku;wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.

6.Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy związane z obsługą urządzeń technicznych oraz transportem wewnątrz zakładowym

Maszyny i urządzenia techniczne

Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze maszyn i urządzeń technicz­nych regulują ogólnie art. 215, art. 216 i art. 217 Kodeksu pracy.

Przede wszystkim maszyny te powinny być tak konstruowane i budowane, aby:

-zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a w szczególności zabez­pieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, szkodli­wymi wstrząsami, działaniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i nie­bezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy,

-uwzględniały zasady ergonomii.

Maszyny i inne urządzenia, które nie spełniają tych wymagań, muszą być wyposażone przez producenta w odpowiednie zabezpieczenia, a w przy­padku gdy konstrukcja zabezpieczenia jest uzależniona od warunków lokalnych, wyposażenie maszyny lub innego urządzenia technicznego w odpowiednie za­bezpieczenie należy do obowiązków pracodawcy.

Ważne     

 Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań doty­czących oceny zgodności określonych w odrębnych przepisach.

Maszyny i urządzenia produkcyjne powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii w całym okresie użytkowania, a także w czasie mon­tażu (w przypadkach koniecznych – demontażu), napraw, transportu i przechowywa­nia, zarówno przy użytkowaniu samodzielnym, jak i w zespołach i układach techno­logicznych.

Montaż, demontaż i eksploatacja maszyn, w tym ich obsługa, powinny odbywać się przy zachowaniu wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, uwzględ­niających instrukcje zawarte w dokumentacji techniczno-ruchowej.

Miejsce i spo­sób zainstalowania oraz użytkowania maszyn powinny uwzględniać minimalizację ryzyka zawodowego, w szczególności poprzez:

-zapewnienie dostatecznej przestrzeni pomiędzy ruchomymi częściami maszyn a ruchomymi lub stałymi elementami otoczenia,

-zapewnienie, aby wszystkie używane lub produkowane materiały bądź energia były w bezpieczny sposób dostarczane i odprowadzane ze stanowiska pracy.

Bezpieczeństwo maszyn i urządzeń produkcyjnych powinno być zapewnione przez:

-dobór odpowiednich zasad działania, rozwiązań konstrukcyjnych, bezpiecznych elementów konstrukcyjnych itp.,

-zastosowanie w rozwiązaniach konstrukcyjnych:

-środków mechanizacji, automatyzacji i zdalnego sterowania,-odpowiednich materiałów,

-środków ochrony indywidualnej i zbiorowej,

Uwaga

Środki ochrony zbiorowej to środki przeznaczone do jednocze­snej ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed nie­bezpieczeństwami i szkodliwymi czynnikami występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy, będące rozwiąza­niami technicznymi stosowanymi w pomieszczeniach produk­cyjnych, maszynach i urządzeniach.

-spełnienie wymagań przeciwpożarowych i przeciwwybuchowych,-spełnienie wymagań ergonomicznych.

W trakcie eksploatacji maszyn i urządzeń należy jednocześnie pamiętać o podsta­wowych zasadach bezpiecznej pracy:

Do pracy przy maszynie może być dopuszczony pracownik posiadający odpo­wiednie kwalifikacje i przeszkolony w zakresie bezpiecznej obsługi.

Obsługa maszyny czy urządzenia powinna być zgodna z instrukcją bezpiecznej pracy opracowaną na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej.

Pracownik jest zobowiązany do stosowania odpowiedniej odzieży i obuwia ro­boczego oraz sprzętu ochrony osobistej.

Należy utrzymywać w porządku i czystości stanowisko robocze, a zwłaszcza dbać o stan narzędzi pracy.

Nie dopuszczać bez wiedzy przełożonego do pracy na swoim stanowisku osób postronnych.

W razie przerwy w dopływie prądu wyłączyć obsługiwane maszyny i urządzenia, po zakończonej pracy zatrzymać obsługiwane maszyny i urządzenia, dokładnie oczyścić stanowisko robocze, ułożyć narzędzia i przyrządy w miejsce do tego przeznaczone.

Każda maszyna powinna być wyposażona w element sterowniczy przeznaczony do jej całkowitego i bezpiecznego zatrzymywania.

Gdy jest to konieczne w związku z zagrożeniami, jakie stwarza maszyna, i jej nomi­nalnym czasem zatrzymania się, maszyna powinna być wyposażona w urządzenie do zatrzymywania awaryjnego.

Elementy sterownicze maszyn mające wpływ na bezpieczeństwo muszą być widoczne i możliwe do zidentyfikowania oraz oznakowane zgodnie z wymaga­niami określonymi w Polskich Normach.

Elementy sterownicze nie mogą stwarzać jakichkolwiek zagrożeń, w szczegól­ności spowodowanych ich niezamierzonym użyciem.

Maszyny powinny być wyposażone w łatwo odróżniające się i odpowiednio oznakowane urządzenia do odłączania od wszystkich źródeł energii.

Włączenie zasilania energią nie może powodować zagrożenia dla obsługi.

Maszyny wielostanowiskowe powinny być wyposażone w urządzenia sygnaliza­cji dźwiękowej lub świetlnej automatycznie wysyłające sygnały uprzedzające uruchomieniu maszyny.

Sygnały powinny być odbierane na wszystkich sta­nowiskach pracy przy danej maszynie.

Maszyny z własnymi napędami powinny mieć łatwo dostępne dla obsługu­jącego, sprawnie działające i zabezpieczone przed przypadkowym włączeniem urządzenia do włączania i wyłączania.

Maszyny z więcej niż jednym elementem sterowniczym, z wyłączeniem maszyn przenośnych trzymanych w ręku lub prowadzonych ręką, powinny być wyposa­żone w wyłączniki awaryjne wyróżniające się barwą i kształtem.

Konstrukcja usytuowanie wyłącznika powinny, w razie zagrożenia, zapewniać możliwość szybkiego wyłączenia napędu maszyny, także przez osobę niezatrudnioną przy jej obsłudze.

W przypadku zespołowej obsługi maszyny lub gdy stwarza ona zagrożenie dla otoczenia należy zapewnić sygnalizację ostrzegawczą i alarmową – łatwo do­strzegalną i zrozumiałą.

Części ruchome maszyn i urządzeń produkcyjnych stanowiące źródło zagrożeń powinny być osłonięte lub zabezpieczone innymi środkami ochrony.

Pasy, łańcuchy, taśmy, koła zębate i inne elementy układów napędowych oraz części maszyn zagrażające spadnięciem, znajdujące się nad stanowiskami pracy lub przejściami na wysokości ponad 2,5 m od poziomu podłogi, powinny być osłonięte co najmniej od dołu trwałymi osłonami.

Osłony stosowane na maszynach powinny uniemożliwiać bezpośredni dostęp do strefy niebezpiecznej.

Osłony niepełne (wykonane z siatki, blachy perforowanej, prętów itp.) powinny znajdować się w takiej odległości od elementów niebez­piecznych, aby przy danej wielkości i kształcie otworów nie było możliwe bezpośrednie dotknięcie tych elementów.

Odległości bezpieczeństwa określają Polskie Normy.

Urządzenia ochronne stosowane przy maszynach powinny spełniać następujące ogólne wymagania:

-zapewniać bezpieczeństwo zarówno pracownikowi zatrudnionemu bezpo­średnio przy obsłudze maszyny, jak i osobom znajdującym się w jej pobliżu;

-działać niezawodnie, posiadać odpowiednią trwałość i wytrzymałość;

-funkcjonować samoczynnie, niezależnie od woli i uwagi obsługującego, w przypadkach gdy jest to celowe i możliwe;

-nie mogą być łatwo usuwane lub odłączane bez pomocy narzędzi;

-nie mogą utrudniać wykonywania operacji technologicznej ani ograniczać możliwości śledzenia jej przebiegu oraz nie mogą powodować zagrożeń i do­datkowego obciążenia fizycznego lub psychicznego pracowników.

Urządzenia ochronne przy maszynach szczególnie niebezpiecznych powinny być tak skonstruowane, aby:

-zdjęcie, otwarcie lub wyłączenie urządzenia ochronnego powodowało na­tychmiastowe zatrzymanie maszyny bądź jej niebezpiecznych elementów lub niemożliwe byto zdjęcie albo otwarcie osłony podczas ruchu osłanianych elementów;

-ponowne założenie, zamknięcie lub włączenie urządzenia ochronnego nie uruchamiało automatycznie maszyny.

Ważne

O dostrzeżonych wadach lub uszkodzeniach maszyny pracow­nik powinien niezwłocznie powiadomić przełożonego.

Maszyny, których uszkodzenie stwierdzono w czasie pracy, powinny być niezwłocznie zatrzymane i wyłączone z zasilania energią.

Wznowienie pracy ma­szyny bez usunięcia uszkodzenia jest niedopuszczalne.

Maszyny niesprawne, uszkodzone lub pozostające w naprawie powinny być wy­cofane z użytkowania oraz wyraźnie oznakowane tablicami informacyjnymi i za­bezpieczone w sposób uniemożliwiający ich uruchomienie.

Maszyn będących w ruchu nie wolno pozostawiać bez obsługi lub nadzoru, chy­ba że dokumentacja techniczno-ruchowa stanowi inaczej.

Pracodawca jest obowiązany ustalić rodzaje maszyn, które wymagają stałej obsługi, a pozostawienie ich bez niej może być przyczyną katastrofy, wybuchu lub pożaru, oraz ustalić szczegółowe warunki obsługi i nadzoru nad pracą tych maszyn.

Maszyn będących w ruchu nie wolno naprawiać, czyścić i smarować, z wy­jątkiem smarowania za pomocą specjalnych urządzeń określonych w dokumen­tacji techniczno-ruchowej.

Pracownicy zatrudnieni przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie mogą pracować w odzieży z luźnymi (zwisającymi) częściami, jak np. luźno za­kończone rękawy, krawaty, szaliki, poty, oraz bez nakryć głowy okrywających włosy.

Do obsługi pędni i jej części oraz do nakładania, smarowania i oczyszczania pasów, lin i taśm należy wyznaczyć na stałe pracowników przygotowanych do wykonywania tych prac w sposób bezpieczny.

Uwaga

W czasie ruchu maszyny niedopuszczalne jest ręczne zakłada­nie i zrzucanie pasów pędnych, lin i taśm. Czynności te mogą być wykonywane wyłącznie przy użyciu specjalnych urządzeń przeznaczonych do tego celu.

Pędnie powinny posiadać urządzenia do zawieszania pasów pędnych zapobie­gające zetknięciu się zrzuconych pasów, lin lub taśm z częściami pędni będącymi w ruchu.

Uwaga

Pasy pędne i taśmy pędne mogą być napinane, naprawiane, łączone, skracane i smarowane po unieruchomieniu napędu.

Dla maszyn zasilanych energią elektryczną należy stosować zasady bezpiecznej pra­cy przy urządzeniach elektrycznych.

Zasady bezpiecznej pracy przy urządzeniach elektrycznych (w tym przy narzędziach o napędzie elektrycznym):

-należy zapoznać się z fabryczną instrukcją obsługi urządzeń o napędzie elek­trycznym.

-należy przestrzegać podstawowych zasad ochrony przeciwporażeniowej.

-prace związane z podłączeniem, badaniem, konserwacją i naprawą urządzeń elektrycznych mogą być wykonywane tylko przez osoby uprawnione (posia­dające wymagania kwalifikacyjne typu „E”- jeżeli pracodawca uzna to za ko­nieczne).

-nie wolno udostępniać odbiorników elektrycznych osobom nieznającym zasad ich użytkowania i instrukcji obsługi.

W miejscach krańcowego zagrożenia dopuszczenie do pracy powinno odbywać się przy udziale elektryka, który sprawdzi skuteczność ochrony przeciwporaże­niowej.

Każdorazowo przed przystąpieniem do pracy należy sprawdzić optycznie stan obudowy izolacyjnej urządzeń, przewodów i wtyczek; w przypadkach uszkodze­nia oddać do naprawy.

Po zakończeniu prac wyłączyć odbiorniki elektryczne i zgodnie z instrukcją za­bezpieczyć je przed ponownym włączeniem przez osoby nieupoważnione.

Zabrania się:

-eksploatowania urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych bez osłon, ochron i innych przewidzianych dla tych urządzeń zabezpieczeń,

-zdejmowania osłon z części ruchomych urządzeń i instalacji w czasie ich ruchu,wykonywania jakichkolwiek prac konserwacyjno-remontowych maszyn, urządzeń i odbiorników elektrycznych,

-podłączania odbiorników do sieci w inny sposób niż za pomocą wtyczek sta­nowiących fabryczne wyposażenie odbiorników,wykonywania przedłużeń inaczej niż za pomocą fabrycznie wyprodukownych przedłużaczy,

-postępowania w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami, szczegóło­wymi instrukcjami i poleceniami nadzoru podczas użytkowania energii elek­trycznej.

Transport wewnątrz zakładowy

Transport ręczny 

Mimo dużego już zmechanizowania prac transportowych podnoszenie i przenoszenie ciężarów przez pracowników odgrywa jeszcze dużą rolę.

Poniżej podano podsta­wowe zasady podnoszenia i przenoszenia ciężarów oraz obowiązujące normy.

Podnoszenie ciężaru polega na jego przemieszczaniu z niższego poziomu na wyższy w płaszczyźnie pionowej:

w praktyce podnoszenie ciężaru wiąże się zwykle z jego równoczesnym przemieszczeniem na pewną odległość w kierunku poziomym.

Dźwiganie ciężaru polega na jego podniesieniu i jednoczesnym przemieszczeniu na odległość maks. 2 m.

Dźwiganie ciężaru na odległość większą od 2 m należy trakto­wać jako podnoszenie i przenoszenie ciężaru.

Postawa nieprawidłowa przy podnoszeniu ciężaru

Postawa prawidłowa przy podnoszeniu ciężaru

Zasady prawidłowego przenoszenia ciężarów:

-trzymać ciężar tak blisko ciała, jak to tylko jest możliwe (obciążenie wzrasta z od­ległością między ciężarem a pracownikiem).

-podnosić ciężar w zakresie wysokości od dłoni do barków; jeśli ciężar znajduje się poniżej wysokości, na jakiej znajdują się dłonie, należy zastosować odpo­wiednie pętle, uprząż lub hak.

-Starać się jak najkrócej utrzymywać ciężar w rękach.

-Unikać dużej częstotliwości podnoszenia (szybkie tempo).

-Podczas podnoszenia minimalizować ruchy tułowia (pochylenia, skłony i skrę­cenia).

-Należy unikać dużych obiektów, które wykraczają poza zasięg rąk oraz ograni­czają widzenie.

-Unikać podnoszenia obiektów z przemieszczającym się środkiem ciężkości.

-Przenosić ciężar na opuszczonych rękach;

-dźwiganie ciężaru przy zgiętych w sta­wie łokciowym rękach zwiększa dwukrotnie obciążenie zaangażowanych mięśni.

Normy transportu ręcznego dla dorosłych kobiet i mężczyzn

Młodociani

Niektóre prace wzbronione młodocianym Prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym.

Prace, przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wy­datkiem energetycznym netto na wykonywanie pracy, przekraczają dane licz­bowe zawarte w poniższej tabeli:

Prace załadunkowe i wyładunkowe, przy przewożeniu ciężarów środkami trans­portu, przy przetaczaniu beczek, bali, kloców itp.Ręczne dźwiganie i przenoszenie przez jedną osobę na odległość powyżej 25 m przedmiotów o masie przekraczającej następujące wartości podane w poniższej tabeli:

Ręczne przenoszenie pod górę, w szczególności po schodach, których wysokość przekracza 5 m, a kąt nachylenia – 30°, ciężarów o masie przekraczającej na­stępujące wartości podane w poniższej tabeli:

Przewożenie przez dziewczęta ciężarów na taczkach i wózkach 2-kołowych po­ruszanych ręcznie.

Wykaz niektórych rodzajów prac wzbronionych młodocianym, przy których ze­zwala się na zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat Prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym

Prace polegające na podnoszeniu i przenoszeniu ciężarów o masie i na odległości nieprzekraczające wartości określonych powyżej w tabelach oraz prace wyma­gające powtarzania dużej liczby jednorodnych ruchów.

Przewożenie przez chłopców na taczkach jednokołowych na odległość do 50 m ładunków o masie do 50 kg po powierzchni gładkiej, utwardzonej lub po pomos­tach zbitych z desek trwale zamocowanych, jeżeli pochylenie powierzchni nie przekracza 2%.

Przewożenie przez chłopców na wózkach 2-kołowych poruszanych ręcznie na od­ległość do 100 m po powierzchni gładkiej ładunków o masie do 80 kg, jeżeli pochylenie powierzchni nie przekracza 2%, a po powierzchni nierównej – ciężarów do 50 kg, jeżeli pochylenie powierzchni nie przekracza 1%.

Przewożenie na wózkach 3- lub 4-kołowych poruszanych ręcznie na odległość do 150 m ładunków o masie:

do 50 kg (dziewczęta) oraz do 80 kg (chłopcy) jeżeli po­chylenie powierzchni nie przekracza 2%.

Przewożenie na odległość do 200 m ładunków w wagonikach, kolebach prze­mieszczanych ręcznie po szynach o masie do 300 kg (dziewczęta) oraz do 400 kg (chłopcy), jeżeli pochylenie toru nie przekracza 1%.

Masa ładunków, o których mowa powyżej, obejmuje również masę urządzenia transportowego.

Transport mechaniczny

W zakładzie pracy mechaniczny transport wewnętrzny jest dzielony na:

-transport składowo-magazynowy,

-transport produkcyjny, który można dodatkowo podzielić na:-transport międzywydziałowy,

-transport wewnątrzwydziałowy

-transport stanowiskowy,

-transport międzystanowiskowy.

Jest on realizowany przez środki transportu o ruchu:

-przerywanym (np. dźwigi, dźwignice, wózki    jezdniowe, wózki szynowe),-ciągłym (np. przenośniki, pompy z rurociągami, sprężarki, wentylatory, dmu­chawy).

Środki transportu można jeszcze podzielić w zależności od kierunku przemieszczania ładunku na:

-środki transportu pionowego,

-środki transportu poziomego,

-środki transportu mieszanego.

Z uwagi na duże zagrożenie dla pracowników środkami transportu stosowanymi w zakładzie należy ściśle przestrzegać obowiązujących przepisów i zasad bezpie­czeństwa i higieny pracy w tym zakresie.

Poniżej podano podstawowe zasady bez­pieczeństwa przy obsłudze urządzeń transportowych:

-dobry stan techniczny urządzenia, potwierdzony odpowiednim wpisem w do­kumentacji eksploatacyjnej urządzenia,

-dobry stan techniczny nawierzchni, po której poruszają się urządzenia transpor­towe,

-odpowiednie przeszkolenie zawodowe pracowników obsługujących urządzenia transportowe oraz odpowiednie uprawnienia, jeżeli są wymagane,

-stosowanie tylko atestowanych materiałów do elementów wyposażenia urządzeń do transportu pionowego, takich jak:

łańcuchy, liny, haki, bębny, krążki itp.,

-odpowiednie oświetlenie terenu obsługiwanego przez urządzenie transportowe,

-sprawna sygnalizacja.

Drogi transportowe

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić na terenie zakładu pracy:

-drogi komunikacyjne, transportowe, drogi dla pieszych (przejścia) i dojazdy po­żarowe, które będą wykonane i oznakowane zgodnie z Polskimi Normami,

-utrzymanie ich w stanie niestwarzającym zagrożeń dla użytkowników (drogi i przejścia oraz dojazdy pożarowe nie mogą prowadzić przez miejsca, w których występują zagrożenia dla ich użytkowników),

-wymiary dróg i przejść odpowiednie do liczby potencjalnych użytkowników oraz rodzajów i wielkości stosowanych urządzeń transportowych i przemieszczanych ładunków,

-równą, twardą lub utwardzoną nawierzchnię dróg, placów manewrowych, po­stojowych i składowych, dojazdów pożarowych i przejść o odpowiedniej noś­ności, dostosowanej do obciążenia stosowanych środków transportowych oraz przemieszczanych i składowanych materiałów (nawierzchnia dróg transpor­towych powinna być utwardzona, gładka, odporna na zużycie, powinna odzna­czać się dobrą przyczepnością, nie wytwarzać kurzu przy ruchu pojazdów, być niewsiąkliwa i łatwo zmywalna oraz dawać się łatwo i szybko naprawiać),

-urządzenia lub inne rozwiązania techniczne zapewniające odprowadzanie wód opadowych z dróg, przejść oraz placów manewrowych, postojowych i składowych.

Ważne

Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny wy­stępować progi ani stopnie. W przypadku zróżnicowania pozio­mów podłogi różnice te powinny być wyrównane pochylniami o nachyleniu dostosowanym do rodzaju używanego środka transportu, ale nie większym niż 8%.

Podstawowe wymagania bezpieczeństwa dla dróg, przejść i dojazdów poża­rowych:

-dróg, przejść i dojazdów pożarowych nie wolno zastawiać materiałami, środkami transportu, sprzętem i innymi materiałami,-na skrzyżowaniach dróg powinna być zapewniona dobra widoczność.

Znakowanie – drogi transportowe w budynkach przemysłowych powinny być wy­raźnie i trwale oznakowane (np. linie pomalowane żółtą farbą).

7.Zasady przydziału odzieży roboczej i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, w tym w odniesieniu do stanowiska pracy instruowanego

Środki ochrony indywidualnej

Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca jest obowiązany nieodpłatnie dostarczyć pracownikowi środki ochrony indywidualnej (jak np. kaski, rękawice, ochronniki słuchu, okulary ochronne, maski itp.), które mają go chronić przed występującymi na stanowiskach pracy w zakładzie niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami.

Obo­wiązany jest również poinformować pracownika o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Poniżej podano, przy jakich pracach powinno się stosować środki ochrony osobistej.

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie odzieży ochronnej:

-prace w narażeniu na działanie szkodliwych dla zdrowia substancji chemicznych i biologicznych oraz pyłów,-prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych,

-prace w kanałach ściekowych, rowach, podziemnych kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach, zbiornikach lub innych podobnych miejscach

– w nara­żeniu na kontakt z wilgotnymi lub mokrymi ściankami,-prace na zewnątrz pomieszczeń

– w narażeniu na deszcz lub chłód,-prace w pomieszczeniach o bardzo niskiej temperaturze, w tym w komorach chłodniczych,

-przenoszenie ładunków o wysokiej temperaturze lub przebywanie w ich pobliżu oraz prace w wysokiej temperaturze (pochodzenia technologicznego),

-spawanie, kucie oraz odlewanie metali,-prace stwarzające ryzyko zapalenia odzieży od płomienia, gorących odprysków metali lub żużla,

-prace w kontakcie z przedmiotami o szorstkich powierzchniach, ostrych kra­wędziach i inne stwarzające ryzyko urazu,

-oczyszczanie odlewów, piaskowanie albo śrutowanie wyrobów,

-prace narażające na zamoczenie ciała lub przesiąknięcie odzieży w wyniku sto­sowania wody, roztworów, kąpieli, mas ciekłych, olei, tłuszczów lub innych sub­stancji płynnych, wilgotnych, oleistych lub tłustych,

-prace w narażeniu na zanieczyszczenie ciała substancjami podatnymi na gnicie lub zainfekowanymi albo odpadami, w tym w zakładach oczyszczania miasta, zakładach zajmujących się opróżnianiem szamb lub zbiorników na gnojówkę, w laboratoriach biologicznych, w ubojniach, rzeźniach, wytwórniach konserw mięsnych lub rybnych, zakładach przetwórstwa podrobów i wszelkie inne prace, przy których istnieje ryzyko podobnych zanieczyszczeń,

-prace, podczas których pracownicy muszą być dobrze widoczni, w tym prace wykonywane na torach kolejowych, w miejscach o wzmożonym ruchu po­jazdów, w transporcie dołowym kopalń i w transporcie wewnątrzzakładowym.

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony kończyn dolnych:

-prace przy rozbiórce, prace budowlane, prace przy wznoszeniu rusztowań, prace przy deskowaniu lub zdejmowaniu deskowania konstrukcji betonowych oraz inne prace na budowie w narażeniu na zranienie stóp przez gwoździe lub ostre przedmioty,

-prace na mostach, konstrukcjach stalowych, masztach, wieżach i dźwigach,-prace przy wielkich piecach, w stalowniach, walcowniach, stacjach energetycz­nych, dużych zbiornikach i rurociągach,

-prace w kopalniach odkrywkowych, przy wydobywaniu węgla, przy wybieraniu i obróbce materiałów skalnych,

-oczyszczanie odlewów lub piaskowanie albo śrutowanie jakichkolwiek przed­miotów,

-prace w kuźniach lub przy odlewaniu stopionych metali,

-prace w narażeniu na kontakt nóg z bardzo gorącymi lub bardzo zimnymi mate­riałami,-prace w komorach chłodniczych,

-prace przy wytwarzaniu i obróbce szkła płaskiego i szklanych pojemników,

-prace formierskie podczas produkcji wyrobów ceramicznych i materiałów bu­dowlanych,

-prace remontowe i renowacyjne,-prace w stoczniach, prace manewrowe na kolei,

-transport i magazynowanie ciężkich elementów, których upadek na stopę może spowodować jej zranienie,

-prace w narażeniu na ryzyko upadku z wysokości na skutek ześlizgnięcia, w tym prace na dachu,

-prace z użyciem pilarki łańcuchowej, w tym przycinanie i ścinanie drzew.

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony koń­czyn górnych:

-prace z użyciem przedmiotów lub materiałów ostrych, tnących, kłujących, pa­rzących lub szczególnie chropowatych albo inne narażające na uszkodzenia rąk, z wyłączeniem prac przy obsłudze maszyn, przy których istnieje niebezpie­czeństwo wciągnięcia rękawicy,

-spawanie lub cięcie metali za pomocą łuku elektrycznego i wszelkie inne czyn­ności wymagające użycia lamp łukowych lub też innych źródeł promieniowania ultrafioletowego,

-oczyszczanie odlewów lub piaskowanie albo śrutowanie jakichkolwiek przed­miotów, lub też odlewanie stopionych metali,

-prace, przy których przedramiona są narażone na poranienie lub rozpryskiwanie materiałów żarzących się,

-cięcie mięsa i usuwanie kości za pomocą noży,-przenoszenie ładunków o wysokiej temperaturze,

-prace narażające pracowników na działanie substancji chemicznych i biolo­gicznych niebezpiecznych dla zdrowia,

-prace, przy których ręce pracowników narażone są na kontakt z substancjami toksycznymi, żrącymi lub drażniącymi,

-prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych,

-prace, przy których ręce pracowników są narażone na kontakt z zainfekowanymi zwierzętami lub padliną, szczątkami zwierząt lub substancjami pochodzenia zwierzęcego nienadającymi się do spożycia, w tym w miejscach przeznaczonych do rozbioru półtuszy zwierzęcych i w laboratoriach biologicznych,

-prace przy ściekach i innych instalacjach kanalizacyjnych oraz czynności związane z ręcznym czyszczeniem rur i zbiorników lub inne czynności wymaga­jące kontaktu rąk ze ściekami,

-prace w kontakcie z brudną bielizną lub brudną odzieżą, szmatami i starymi, nie- zdezynfekowanymi ubraniami, śmieciami,

-wszelkie prace, podczas których ręce są narażone na kontakt z substancjami mogącymi zawierać zarazki,

-prace w komorach chłodniczych.

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony głowy:

-prace w narażeniu na działanie pyłów toksycznych albo substancji żrących lub drażniących,

-przenoszenie, na głowie lub ramionach, półtuszy zwierzęcych, skór lub in­nych produktów podatnych na gnicie, pochodzących z uboju zwierząt, paczek z niezdezynfekowanymi kawałkami materiału lub substancji pochodzenia zwierzęcego (nawet jeśli są suche) mogących być źródłem infekcji (w tym worki z kośćmi lub porożem, paczki zawierające włosie, wełnę, skóry),

-prace w kanałach ściekowych, rowach, podziemnych kryptach, studzien­kach, cysternach, kadziach, zbiornikach lub w innych podobnych miejscach, zanieczyszczonych osadami albo odpadami z jakichkolwiek substancji lub opanowanych przez robactwo,

-prace na zewnątrz pomieszczeń

– w narażeniu na deszcz albo działanie niskiej lub wysokiej temperatury,

-prace w komorach chłodniczych,

-prace, przy których włosy pracowników są narażone na wciągnięcie przez ru­chome części maszyn lub urządzeń mechanicznych,

-prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych,

-prace narażające pracowników na urazy głowy;

hełmy ochronne:

-prace budowlane, zwłaszcza na rusztowaniach i w ich sąsiedztwie, przy wznoszeniu i demontażu szalowania, przy rozbiórkach obiektów budowla­nych, prace montażowe i instalacyjne,

-prace na mostach, konstrukcjach stalowych, masztach, wieżach, stalowych konstrukcjach hydraulicznych, wielkich piecach, w stalowniach, walcow­niach, dużych zbiornikach i rurociągach, stacjach energetycznych, prace remontowo-montażowe przy kotłach i ich instalacjach,

-prace ziemne i skalne, prace w wykopach, rowach, szybach i tunelach,

-prace w podziemnych wyrobiskach, kopalniach odkrywkowych, przy wydo­bywaniu węgla i innych surowców mineralnych,

-prace z materiałami wybuchowymi,-prace przy wielkich piecach, w zakładach przeróbki rud, kuźniach i odlew­niach metali,

-prace w sąsiedztwie urządzeń do podnoszenia, dźwigów i przenośników,

-prace przy piecach przemysłowych,-prace w stoczniach okrętowych,

-prace manewrowe na kolei.

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony twa­rzy i oczu:

-prace, przy których oczy są narażone na kontakt z substancjami o wyraźnym działaniu drażniącym wzrok, jak pył paku, pył węglowy i inne cząsteczki lub opary substancji żrących,

-spawanie lub cięcie metali za pomocą palnika lub łuku elektrycznego,

-prace z laserami,-obserwowanie intensywnych punktów świetlnych, w tym wnętrza  pieca   lub-substancji silnie rozżarzonych, takich jak roztopiona stal albo szkło,

-prace wymagające użycia lamp łukowych lub innych źródeł promieniowania ultrafioletowego,

-szlifowanie na sucho, oczyszczanie lub usuwanie kamienia kotłowego przy uży­ciu młota oraz inne prace powodujące rozpryskiwanie mogących przedostać się do oczu ostrych cząsteczek, stopionych metali lub żrących płynów,

-prace przy maszynach do obróbki skrawaniem materiału, podczas której po­wstają wióry odpryskowe,

-prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych,

-prace przy rozpylaniu płynów,

-prace z kwasami i roztworami żrącymi, środkami odkażającymi i substancjami do usuwania korozji.

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony słuchu:

-prace przy obsłudze pras do metalu,-prace przy użyciu narzędzi pneumatycznych,

-prace obsługi naziemnej na lotniskach,

-prace przy wbijaniu pali,

-cięcie drewna przy użyciu pilarki tarczowej lub pilarki  z piłą łańcuchową.

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony ukła­du oddechowego:

-prace w zbiornikach, w ograniczonym obszarze i w gazowych piecach prze­mysłowych, gdzie może występować szkodliwy gaz lub niedobór tlenu,

-prace w narażeniu na wdychanie szkodliwych pyłów, gazów, par lub dymu,

-prace w sąsiedztwie otworów spustowych wielkich pieców, gdzie mogą wy­stępować opary metali ciężkich,

-prace w sąsiedztwie konwerterów gazowych i przewodów gazowych wielkich pieców,

-prace przy wykładaniu pieców i kadzi, gdzie może występować zapylenie,

-prace w chłodniach, gdzie istnieje niebezpieczeństwo wycieku czynnika chłod­niczego,

-prace w szybach, kanałach ściekowych i innych obiektach podziemnych po­łączonych kanałami,-prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych.

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony przed upadkiem z wysokości:

-prace na rusztowaniach,

-montaż elementów prefabrykowanych,-prace na masztach, słupach,

-prace w kabinach wysokich dźwigów,

-prace w wysoko położonych kabinach urządzeń magazynowych,

-prace na wieżach wiertniczych, masztach, czworonogach     i trójnogach,

-prace w szybach i kanałach ściekowych.

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie dermatologicznych środków ochrony skóry:

-prace w narażeniu na działanie pyłu paku albo innych pyłów lub oparów wywie­rających na skórę podobne działanie drażniące,

-przetwarzanie materiałów powlekanych,

-garbowanie skóry,

-prace w narażeniu na wdychanie chromianów, dwuchromianów alkalicznych, kwasu chromowego lub innych substancji żrących lub drażniących, wpływa­jących na owrzodzenia lub perforację przegrody nosowej.

Środki ochrony indywidualnej muszą spełniać wymagania doty­czące oceny zgodności.

Poniższa tabelka po wypełnieniu będzie przypominać pracownikowi, jakie ochrony osobiste obowiązany jest używać na swoim stanowisku pracy.

Odzież i obuwie robocze

Pracodawca jest zobowiązany dostarczyć nieodpłatnie pracownikowi odzież i obu­wie robocze (które spełniają wymagania określone w Polskich Normach) w przy­padkach, gdy:

-odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,-są stawiane wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Własna odzież i obu­wie robocze muszą spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

Powyższe nie dotyczy stanowisk, na których wykonywane są prace bezpośrednio związane z obsługą maszyn i innych urzą­dzeń technicznych albo prace powodujące skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwór­czymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.

Pracownik używający własnej odzieży i obuwia (spełniających wymagania bezpie­czeństwa i higieny pracy) otrzymuje ekwiwalent pieniężny

W czasie szkolenia pracownik otrzymuje informację o przysługujących mu, zgodnie z tabelą norm, środkach ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwiu roboczym. Rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia robocze­go, a także przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego dla okreś­lonych stanowisk pracy ustala pracodawca.

Ważne

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez środ­ków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.

8.Porządek i czystość w miejscu pracy oraz higiena osobista pracownika – ich wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo pracownika

Zasady higieny osobistej

Rozkład dnia pracownika powinien być zgodny ze wskazaniami higieny i powinien uwzględniać:

-spożywanie posiłków (np. profilaktycznych lub regeneracyjnych) w stałym okreś­lonym czasie,

-racjonalne organizowanie pracy,

-częstą, w miarę możliwości, zmianę bielizny i odzieży,

-częste mycie ciała.

Pracownicy powinni pamiętać, że:

-po przyjściu do pracy i założeniu odzieży roboczej lub ochronnej należy własne ubranie pozostawić w szatni w przeznaczonych do tego szafkach,

-należy dbać o czystość i stan odzieży roboczej; w razie zabrudzenia lub podarcia należy ją uprać lub naprawić,

-przed każdym posiłkiem należy umyć ręce, nie wolno brudnymi rękami doty­kać zwłaszcza ust i oczu,

-w umywalni przeznaczonej do mycia nie wolno płukać żadnych materiałów prze­znaczonych do produkcji ani wylewać płynów używanych przy pracy,

-nie wolno pić wody nieodpowiadającej wymogom sanitarnym,

-należy utrzymywać porządek w szafkach ubraniowych,

-po zakończonej pracy trzeba dokładnie się umyć, najlepiej pod natryskiem, prze­brać się w ubranie osobiste, odzież roboczą dokładnie oczyścić, a obuwie oczy­ścić i zakonserwować.

9.Profilaktyczna opieka lekarska – zasady jej sprawowania w odniesieniu do stanowiska instruowanego

Urazy ciała lub nawet śmierć pracownika, choroba zawodowa czy obniżenie spraw­ności organizmu powstają pod wpływem czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy.

Decydujący jest tutaj kontakt pracownika z tymi czynnikami, przekroczenia dopuszczalnych stężeń i natężeń tych czynników, a także czas narażenia.

Nazywamy to narażeniem zawodowym. Podjęcie przez pracodawcę działań mających na celu ograniczenie narażenia zawodowego obniży prawdopodo­bieństwo lub częstość występowania niekorzystnych zmian, czyli obniży powstanie ryzyka zawodowego.

Wpływ czynników szkodliwych i uciążliwych na organizm człowieka przez lata pracy może spowodować zmiany chorobowe u pracownika z powstaniem choroby zawo­dowej włącznie, a także obniżenie wydajności pracy.

Wczesne wykrycie tych zmian i podjęcie odpowiednich środków profilaktycznych powinno zapobiec pogorszeniu stanu zdrowia pracownika.

W tym celu stosuje się badania lekarskie profilaktyczne.

Badania profilaktyczne mają na celu stwierdzenie, czy zatrudniony pracownik nie ma przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku.

Pracownik w czasie zatrudnienia przechodzi profilaktyczne badania lekarskie.

Ważne Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie przedstawił aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciw­wskazań do pracy na określonym stanowisku. Dotyczy to ba­dań wstępnych, okresowych i kontrolnych.

Skierowanie na badania profilaktyczne wydaje pracodawca. Powinno ono zawierać:

-określenie rodzaju badania profilaktycznego (wstępne, okresowe lub kontrolne),

-określenie stanowiska pracy lub kilku stanowisk, na którym (których) osoba ta ma być zatrudniona – w przypadku osób przyjmowanych do pracy,

-określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony – w przy­padku pracowników,

-informacje o występowaniu na stanowisku (stanowiskach) pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowi­skach.

Badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym:

-brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy lub

-przeciwwskazania zdrowotne do pracy na określonym stanowisku pracy.

Orzeczenie lekarskie, wydane w formie zaświadczenia, lekarz przeprowadzający ba­danie profilaktyczne przekazuje pracownikowi i pracodawcy.

Pracownik lub pracodawca, który nie godzi się z treścią wydanego zaświadczenia, może w ciągu 7 dni od dnia wydania zaświadczenia wystąpić, za pośrednictwem le­karza, który wydał to zaświadczenie, z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania, które przeprowadza się w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy.

Powinno ono być przeprowadzone w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Ustalone na jego podstawie orzeczenie lekarskie jest ostateczne.

Uwaga Badania profilaktyczne wykonują lekarze upoważnieni do ich przeprowadzania.

10.Podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej oraz postępowania w razie pożaru

W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji:

-używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogących zainicjować zapłon materiałów występujących:

-w strefie zagrożenia wybuchem, z wyjątkiem urządzeń przeznaczonych do tego celu,

-w miejscach występowania materiałów niebezpiecznych pożarowo,

-użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w spo­sób niezgodny z przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta bądź niepoddawanych okresowym kontrolom, o zakresie i częstotliwości wyni­kającej z przepisów prawa budowlanego, jeżeli może się to przyczynić do po­wstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzenienia ognia;

-garażowanie pojazdów silnikowych w obiektach i pomieszczeniach nieprzezna- czonych do tego celu, jeżeli nie opróżniono zbiornika paliwa pojazdu i nie odłączo­no na stałe zasilania akumulatorowego pojazdu;

-rozgrzewanie za pomocą otwartego ognia smoły i innych materiałów w od­ległości mniejszej niż 5 m od obiektu, przyległego do niego składowiska lub placu składowego z materiałami palnymi, przy czym jest dopuszczalne wykonywanie tych czynności na dachach o konstrukcji i pokryciu niepalnym w budowanych obiektach, a w pozostałych, jeżeli zostaną zastosowane odpowiednie, przezna­czone do tego celu podgrzewacze;

-rozpalanie ognia, wysypywanie gorącego popiołu i żużla lub wypalanie wierzch­niej warstwy gleby i traw w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów;

-składowanie poza budynkami, w odległości mniejszej niż 4 m od granicy działki sąsiedniej, materiałów palnych, w tym pozostałości roślinnych, gałęzi i chrustu;

-użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym, z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez producenta;

-przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju i wyposażenia wnętrz z materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od:

-urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 373,15 K(100°C),

-linii kablowych o napięciu powyżej 1 kV, przewodów uziemiających oraz przewodów odprowadzających instalacji piorunochronnej oraz czynnych roz­dzielnic prądu elektrycznego, przewodów elektrycznych siłowych i gniazd wtykowych siłowych o napięciu powyżej 400 V;

-stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych, z wyjątkiem ma­teriałów trudno zapalnych i niezapalnych, jeżeli zostaną umieszczone w od­ległości co najmniej 0,05 m od żarówki;

-instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych, jak wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe, bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem;

-składowanie materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących ewakuacji lub umieszczanie na nich przedmiotów w sposób zmniejszający szero­kość albo wysokość dróg komunikacji poniżej wymaganych wartości określo­nych w przepisach techniczno-budowlanych;

-składowanie materiałów palnych w pomieszczeniach technicznych, na nieużyt­kowych poddaszach oraz na drogach komunikacji ogólnej w piwnicach;

-przechowywanie pełnych, niepełnych i opróżnionych butli przeznaczonych do gazów palnych na nieużytkowych poddaszach i strychach oraz w piwnicach;

-zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiasto­we użycie w przypadku pożaru lub innego zagrożenia powodującego konieczność ewakuacji;

-blokowanie drzwi i bram przeciwpożarowych w sposób uniemożliwiający ich sa­moczynne zamknięcie w przypadku powstania pożaru;

-lokalizowanie elementów wystroju wnętrz, instalacji i urządzeń w sposób zmniej­szający wymiary drogi ewakuacyjnej poniżej wartości wymaganych w przepi­sach techniczno-budowlanych;

-wykorzystywanie drogi ewakuacyjnej z sali widowiskowej lub innej o podobnym przeznaczeniu, w której następuje jednoczesna wymiana publiczności (użytkow­ników), jako miejsca oczekiwania na wejście do tej sali;

-uniemożliwianie lub ograniczanie dostępu do:

-gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych,

-przeciwwybuchowych urządzeń odciążających,

-źródeł wody do celów przeciwpożarowych,

-urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze i sterujących takimi instala­cjami oraz innymi instalacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa po­żarowego obiektu,

-wyjść ewakuacyjnych albo okien dla ekip ratowniczych,

-wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz kurków głów­nych instalacji gazowej;

-krat zewnętrznych i okiennic, które zgodnie z przepisami techniczno-budo­wlanymi powinny otwierać się od wewnątrz mieszkania lub pomieszczenia;

-napełnianie gazem płynnym butli na stacjach paliw, stacjach gazu płynnego i w innych obiektach nieprzeznaczonych do tego celu;

-dystrybucja i przeładunek ropy naftowej i produktów naftowych w obiektach i na terenach nieprzeznaczonych do tego celu.

Rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego

Obiekty muszą być wyposażone w gaśnice spełniające wymagania Polskich Norm dotyczących gaśnic.

Gaśnice w obiektach powinny być rozmieszczone:

-w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:

*przy wejściach do budynków,

*na klatkach schodowych,

*na korytarzach,

*przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz;

*w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki);

*w obiektach wielokondygnacyjnych – w tych samych miejscach na każdej kon­dygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące warunki.

Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie:

A – materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli;

B – cieczy i materiałów stałych topiących się;

C – gazów;

D – metali;

F – tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.

Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm³) zawartego w gaśnicach powinna przypadać, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach szczegól­nych, na każde:

100 m² powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionej stałym urządze­niem gaśniczym:

-zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V,

-produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m²,

-zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem;

-300 m² powierzchni strefy pożarowej niewymienionej w pkt 1), z wyjątkiem za­kwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV.

Do sprzętu powinien być dostęp o szerokości co najmniej 1 m.

Sprzęt należy umieszczać w miejscach nienarażonych na uszkodzenie mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki).

Odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niż 30 m.

Warunki ewakuacji

W każdym zakładzie pracy muszą zostać stworzone odpowiednie warunki do ewa­kuacji pracowników w przypadku pożaru, wybuchu. Do tego celu służą drogi i wyj­ścia ewakuacyjne odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polskimi Normami.

Uwaga Drogi ewakuacyjne nie mogą być niczym zastawiane. Zamy­kanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe otwarcie jest zabronione.

Zasady postępowania pracowników na wypadek powstania pożaru

Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej

(t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 620) właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, za­pewniając jego ochronę przeciwpożarową, obowiązany jest w szczególności:

-przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instala­cyjnych i technologicznych,

-wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia prze­ciwpożarowe i gaśnice,

-zapewnić konserwację i naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w spo­sób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie,

-zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na te­renie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,

-przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratow­niczej,

-zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,

-ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

Odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa powyżej, stosownie do obo­wiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje – w całości lub w części – ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowa­nie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, od­powiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym bu­dynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.

Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności pu­blicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentar­skich, zapewniają i wdrażają instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zawierające:

-warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użyt­kowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składo­wania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem;

-określenie wyposażenia w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz sposoby poddawania ich przeglądom technicznym i czynnościom konser­wacyjnym;

-sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;

-sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane;

-warunki i organizację ewakuacji oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania;

-sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracow­ników, z przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią przedmiotowej instrukcji;

-zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich stałymi użytkownikami;

-plany obiektów, obejmujące także ich usytuowanie, oraz terenu przyległego, z uwzględnieniem graficznych danych dotyczących w szczególności:

-powierzchni, wysokości i liczby kondygnacji budynku,

-odległości od obiektów sąsiadujących,

-parametrów pożarowych występujących substancji palnych,

-występującej gęstości obciążenia ogniowego w strefie pożarowej lub w stre­fach pożarowych,

-kategorii zagrożenia ludzi, przewidywanej liczby osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach,

-lokalizacji pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych zaklasyfikowanych jako strefy zagrożenia wybuchem,

-podziału obiektu na strefy pożarowe,

-warunków ewakuacji, ze wskazaniem kierunków i wyjść ewakuacyjnych,

-miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, kurków głów­nych instalacji gazowej, materiałów niebezpiecznych pożarowo oraz miejsc usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi,

-wskazania dojść do dźwigów dla ekip ratowniczych,

-hydrantów zewnętrznych oraz innych źródeł wody do celów przeciwpoża­rowych,

-dróg pożarowych i innych dróg dojazdowych, z zaznaczeniem wjazdów na te­ren ogrodzony;

-wskazanie osób lub podmiotów opracowujących instrukcję.

Instrukcja, o której mowa powyżej, może stanowić w obiektach produkcyjnych, ma­gazynowych i inwentarskich część instrukcji technologiczno-ruchowej, a w obiek­tach znajdujących się na terenach zamkniętych, służących obronności państwa oraz obiektach zlokalizowanych na terenach zakładów karnych i aresztów śledczych część planu ochrony lub działań ratowniczych.

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna się znajdować w miejscach dostępnych dla ekip ratowniczych.

Wzór meldunku o pożarze

Krótko i wyraźnie określić miejsce pożaru.

Dokładne określenie pożaru i miejsca jego powstania przyspiesza jego zlokalizo­wanie i likwidację.

Podać nr telefonu i swoje nazwisko.

W celu szybkiego sprawdzenia, czy alarm nie jest fałszywy, podanie numeru te­lefonu, z którego się nadaje meldunek, i swojego nazwiska jest niezbędne.

Potwierdzić przyjęcie.

Nie rozłączać się, dopóki meldunek nie zostanie potwierdzony.

Postępowanie w przypadku ogłoszenia alarmu i zarządzenia ewakuacji

Przerwać pracę, zabezpieczyć ważne dokumenty i wyłączyć urządzenia elektryczne.

Pozamykać drzwi i okna, aby uniemożliwić rozszerzanie się ognia lub dymu.

Zachować spokój, aby nie dopuścić do paniki, opuścić budynek, korzystając z drogi ewakuacyjnej.

Zbaczanie lub zawracanie z drogi ewakuacyjnej utrudnia sprawne prowadzenie ewakuacji i może spowodować panikę.

Ściśle stosować się do poleceń kierownictwa akcji.

[1] Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego nie są wymagane dla obiektów lub ich części, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, pro­dukcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, jeżeli nie wy­stępuje w nich strefa zagrożenia wybuchem, a ponadto:

kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odręb­ną strefę pożarową nie przekracza 1000 m³, z zastrzeżeniem pkt 2;

11.Postępowanie w razie wypadku, w tym organizacja i zasady udzielania pierwszej pomocy

Przez pojęcie pierwszej pomocy rozumiemy szybkie, zorganizowane działanie pro­wadzone przez osoby (osobę) z otoczenia ofiary nieszczęśliwego wypadku.

Sprawne i w miarę kompetentne działanie przy udzielaniu pierwszej pomocy ma bardzo często decydujące znaczenie dla dalszych rezultatów leczenia przez fachowy personel me­dyczny – często decyduje o życiu osoby poszkodowanej.

Pierwszej pomocy zwykle udziela się na miejscu wypadku. Jeżeli świadkami wypadku jest więcej osób, jedna z nich powinna objąć kierownictwo akcją ratowniczą, do czasu przybycia pomocy fa­chowej.

Postępowanie osoby (osób) ratującej powinno wyglądać następująco:

-ocena zdarzenia, podjęcie działania;

-jak najszybsze usunięcie czynnika działającego na poszkodowanego;

-ocena zaistniałego zagrożenia dla życia poszkodowanego;

-sprawdzenie oddechu i innych oznak krążenia krwi oraz drożności dróg oddecho­wych;

-ocena stanu przytomności;

-ustalenie rodzaju urazu (rany, złamania itp.);

-zabezpieczenie chorego przed możliwością dodatkowego urazu lub innego zagro­żenia (np. wyniesienie poszkodowanego z miejsca działania czynników toksycz­nych);

-wezwanie pomocy fachowej (lekarza, pogotowia ratunkowego itd.);

-zorganizowanie transportu poszkodowanego (jeśli nie ma możliwości szybkiego dotarcia lekarza).

Poniżej przedstawiono podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy w niektó­rych stanach zagrożenia zdrowia lub życia spowodowanych przede wszystkim wy­padkami przy pracy.

Zranienia. Postępowanie przy zranieniu

Pierwszą czynnością jest:

-natychmiastowe zatrzymanie krwotoku;

-usunięcie z rany ciał obcych (tylko widocznych i których usunięcie nie sprawia trudności);

-zabezpieczenie rany przed zakażeniem przez oczyszczenie okolicy rany benzyną, eterem lub spirytusem w promieniu 4-5 cm począwszy od brzegów rany na zewnątrz (głębokich ran nie należy przemywać żadnymi płynami anty- septycznymi ani wycierać, a jedynie pokryć jałowym opatrunkiem i zabanda­żować);

-w przypadku rany zanieczyszczonej spłukać obficie 3% roztworem wody utlenio­nej;

-miejsce zranione przykryć wyjałowioną gazą, nałożyć na nią ligninę lub watę;

-opatrunek umocować bandażem, przylepcem, chustą trójkątną – w zależności od wielkości zranienia;

wszystkich chorych (zranionych) z poważniejszymi uszkodzeniami należy kiero­wać natychmiast do szpitala. Właściwa pomoc lekarska powinna być udzielona do 6-8 godzin od chwili zranienia.

Ranny, którego rany zanieczyszczone są ziemią lub kurzem, powinien obowiązkowo otrzymać surowicę przeciwtężcową.

Krwotoki

Krwotokiem nazywamy szybki i obfity wylew krwi z uszkodzonego naczynia krwio­nośnego.

Wypływanie krwi wolne i skąpe nazywamy krwawieniem.

Pierwsza pomoc:

Upływ krwi z tętnic zatrzymuje się doraźnie przez:

-ucisk palcami krwawiącego naczynia:

-tętnicę przyciska się do kości powyżej miejsca zranienia, a przy krwotokach z tętnicy szyjnej i skroniowej – poniżej miejsca zranienia,

-przy krwotoku z rany na kończynie, koniecznie unieść ją do góry,

-ucisnąć należy silnie kciukiem, czterema palcami lub pięścią;

założenie opatrunku uciskowego:

-doraźnie zatrzymać krwawienie (ucisk palcami),

-położyć opatrunek z jałowej gazy (kilkakrotnie złożony),

-mocno zabandażować.

Krwotoki wewnętrzne mogą być wynikiem:

-choroby, np. gruźlicy, wrzodów żołądka, nowotworów płuc,

-upadku z wysokości,

-uderzenia,

Pierwsza pomoc – jak najszybsze przekazanie chorego w ręce lekarza.

Złamania

Złamaniem jest przerwanie ciągłości kości, np. na skutek urazu mechanicznego (złamanie może być także wynikiem procesu chorobowego).

Objawy złamania:

-znaczna bolesność w miejscu urazu nasilająca się przy dotykaniu i wszelkich pró­bach ruchu;

-niemożność poruszania złamaną kończyną;

-zmiana zarysu kości, znaczna w złamaniach z przemieszczeniem kości;

-przy złamaniu kręgosłupa – dodatkowo czasem porażenie kończyn górnych i dol­nych;

-przy złamaniach żeber ból przy każdym oddechu, a także kaszel lub ucisk na klatkę piersiową;

-przy złamaniu miednicy ból przy siadaniu i przy każdej próbie wstania.

Pierwsza pomoc:

-założyć jałowy opatrunek na ranę (w przypadku złamania otwartego);

-unieruchomić złamaną kończynę, stosując zasadę unieruchamiania dwóch sąsia­dujących ze złamaniem stawów (np. przy złamaniu kości przedramienia: staw nadgarstkowy i staw łokciowy) – do unieruchamiania kończyn należy stosować specjalne szyny druciane Kramera, a przy ich braku inne środki, takie jak desz- czułki, chusty trójkątne, bandaże (stosowane np. przy unieruchamianiu zdrowej kończyny);

-przy złamaniu kończyn górnych, podudzia i żeber chorego można przenosić i prze­wozić w pozycji siedzącej;

-przy złamaniu uda, miednicy i kręgosłupa – tylko w pozycji leżącej;

-przy złamaniu kręgosłupa chory musi być ułożony na twardym podłożu (np.   de­ski, drzwi itp.);

-zapewnić transport do lekarza.

Zwichnięcia

Zwichnięciem nazywamy częściowe lub całkowite przemieszczenie się jednej lub kilku kości w obrębie stawu. Oprócz przemieszczenia dochodzi do uszkodzenia to­rebki stawowej i wiązadeł.

Pierwsza pomoc:

-przyłożyć zimny okład na zwichnięty staw (np. z altacetu);

-unieruchomić go za pomocą szyny i opaski;

-przewieźć chorego do lekarza (przy zwichnięciach stawów kolanowego, biodro­wego i skokowego – w pozycji leżącej).

Oparzenia

Oparzenia -to uszkodzenia tkanek miękkich (skóry, błon śluzowych, a w opa­rzeniach głębszych także tkanki podskórnej i mięśni) spowodowane działaniem energii:

-cieplnej (wysoka temperatura);

-chemicznej (żrące, parzące związki chemiczne);

-elektrycznej (działanie prądu elektrycznego);

-promieniowania (promieniowanie podczerwone, elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości, laserowe, jonizacyjne).

Ze względu na głębokość uszkodzenia skóry lub tkanki podskórnej wyróżnia się

4 stopnie oparzeń:

-I stopień- pojawienie się na skórze zaczerwienienia z towarzyszącym piekącym bólem;

-II s t o p i e ń – pojawienie się na podłożu rumieńcowym pęcherzyków wypełnio­nych płynem surowiczym oraz silnego bólu;

-III stopień – oparzenie dotyczy także tkanki podskórnej, skóra przybiera barwę białą, szarą lub ciemnobrązową;

-IV stopień – zwęglenie tkanek i daleko posunięta martwica.

Pierwsza pomoc:

-przerwać kontakt z czynnikami parzącymi;

-zmniejszyć występujący ból przez polewanie czystą zimną wodą przez kilka­naście minut (oprócz zmniejszenia bólu woda zapobiega powstawaniu głębokich oparzeń) oraz przez podawanie środków przeciwbólowych; w przypadku opa­rzenia związkami chemicznymi należy je zmyć pod silnym strumieniem zimnej wody;

-zabezpieczyć oparzoną powierzchnię przed zakażeniem poprzez opatrunki (jałowa gaza) przy oparzeniach I, II i III stopnia małych powierzchni ciała oraz przykrycie czystymi prześcieradłami, serwetami, rozwiniętymi płatami gazy – przy oparze­niach dużych powierzchni ciała;

-zapewnić poszkodowanemu możliwie szybko opiekę lekarską.

Odmrożenia

Odmrożenia są to uszkodzenia tkanek miękkich wywołane miejscowym działaniem zimna.

Rozróżnia się trzy stopnie odmrożeń:

-I s t o p i e ń – zblednięcie i zdrętwienie odmrożonej części ciała, pieczenie skóry;

-II stopień- oprócz sinoczerwonego zabarwienia skóry pojawiają się pęche­rze wypełnione płynem surowiczym;

-III stopień – dochodzi do martwicy tkanek.

Pierwsza pomoc:

-odmrożone miejsca stopniowo ogrzać (przy I stopniu);

-nałożyć jałowy opatrunek (II, III stopień);

-podać środki przeciwbólowe (II, III stopień);

-przewieźć chorego do szpitala (II, III stopień);

-przy wszystkich stopniach odmrożenia podawać ciepłe płyny do picia.

Porażenie prądem elektrycznym

Działanie prądu na organizm człowieka występuje:

-miejscowo – w postaci oparzenia;

-ogólnie – w postaci zaburzeń rytmu serca, włącznie z niebezpieczeństwem za­trzymania krążenia.

Pierwsza pomoc:

-natychmiast uwolnić porażonego spod działania prądu elektrycznego poprzez:

-wyłączenie napięcia właściwego obwodu elektrycznego,

-odciągnięcie porażonego od urządzeń będących pod napięciem (należy pa­miętać o stosowaniu przez ratującego odpowiedniego zabezpieczenia siebie przed porażeniem);

-w zależności od stanu porażonego zastosować odpowiednie czynności ratownicze:

-przy zatrzymaniu oddechu – sztuczne oddychanie,

-przy zatrzymaniu czynności serca – resuscytację krążeniowo-oddechową,

-przy oparzeniach, krwotokach, zranieniach itd. postępować tak, jak w takich przypadkach jest to konieczne.

Sztuczne oddychanie metodą usta-usta

Pierwszą czynnością jest zapewnienie drożności dróg oddechowych poprzez uło­żenie poszkodowanego w pozycji na plecach na twardym podłożu oraz odchylenie głowy ku tyłowi. Kontrolujemy, czy w jamie ustnej nie ma przedmiotów zaburza­jących drożność dróg oddechowych, np. proteza, inne obce ciała. Następnie:

-prowadzący sztuczne oddychanie klęka z boku poszkodowanego,

-żuchwę wraz z głową należy odchylić ku górze i ku tyłowi,

-wdmuchiwanie powietrza do ust chorego każdorazowo poprzedzone jest głę­bokim wdechem ratownika; prawidłowa objętość wdmuchiwanego powietrza do płuc sygnalizowana jest uniesieniem się klatki piersiowej poszkodowanego,

-przy każdorazowym wdmuchiwaniu powietrza do ust chorego należy zatykać mu nos palcami wolnej ręki,

-po odjęciu ust od ust chorego klatka piersiowa na skutek sprężystości jej ścian opada i należy wysłuchać szmeru biernego wydechu poszkodowanego.

-częstotliwość sztucznego oddychania – 1 wdmuchnięcie co 5 sekund.

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO)

Jest zabiegiem wykonywanym jednocześnie ze sztucznym oddychaniem i obie te czynności muszą być ze sobą zsynchronizowane, o czym powiemy poniżej.

Kolejne czynności przy wykonywaniu RKO:

-ratowany spoczywa w pozycji leżącej na wznak na twardym podłożu, tak jak przy prowadzeniu sztucznego oddychania,

-prowadzący RKO klęka z boku poszkodowanego,

-dłonie ułożone jedna na drugiej kładziemy na 1/3 dolnej części mostka, mając wy­prostowane przedramiona w obu stawach łokciowych,

-ucisk wykonujemy dynamicznie, przenosząc ciężar tułowia na wyprostowane przedramiona,

-warunkiem skuteczności RKO jest obniżenie się poziomu mostka o około 5-6 cm.

Uciśnięcia klatki piersiowej powinny być wykonywane z częstotliwością 100-120 razy na minutę.

– nie zaleca się badania tętna przez laików jako kryterium rozpoznawania ustania krążenia krwi;

zaleca się natomiast obserwację, czy po wykonaniu dwóch wdmuchnięć rozpo­czynających sztuczne oddychanie poszkodowany poruszył się lub/i zakaszlał.

Jeżeli po wykonaniu dwóch wdmuchnięć rozpoczynających sztuczne oddychanie, poszkodowany po­ruszył się lub/i zakaszlał, oznacza to, że ma zachowaną pra­cę serca i nie należy uciskać mostka (w trakcie dalszej wentylacji należy nadal obserwować, czy poszkodowany porusza się lub kaszle). Jeżeli natomiast poszkodowany nie porusza się i/lub nie kaszle po wdmuchnięciach, należy roz­począć reanimację;

podczas reanimacji należy stosować proporcję uciśnięć do wdmuchnięć 30:2;

do ust nieprzytomnego poszkodowanego zaleca się zaglądać dopiero po, a nie przed odchyleniem głowy.

Zatrucia chemiczne

Ze względu na drogę wchłonięcia trucizny rozróżniamy zatrucia przez:

-drogi oddechowe,

-przewód pokarmowy,

-skórę.

Pierwsza pomoc:

Przy zatruciach drogą oddechową:

-usunąć chorego z miejsca, w którym nastąpiło zatrucie, i zapewnić mu świeże powietrze;

-rozluźnić wszystkie uciskające części ubioru;

-zdjąć odzież w przypadku zanieczyszczenia jej środkami trującymi;

-zapewnić zatrutemu bezwzględny spokój;

-zabezpieczyć chorego przed utratą ciepła przez okrycie go np. kocem;

-w przypadku braku akcji serca i oddychania (bezwzględnie pamiętając o skontro­lowaniu drożności dróg oddechowych) rozpocząć sztuczne oddychanie i RKO;

-w razie wystąpienia drgawek zabezpieczyć chorego przed przegryzieniem języka (włożyć między zęby np. kawałek drewna).

Przy zatruciach drogą pokarmową:

-usunąć truciznę z żołądka przez spowodowanie wymiotów (drażnienie palcem tylnej ściany gardła lub podanie do wypicia szklanki bardzo słonej wody);

-podać odtrutkę (po ustąpieniu wymiotów), np. zwykłą wodę (rozcieńcza i zo­bojętnia truciznę), zawiesinę węgla aktywnego lub wodny roztwór białka kurzego (2 białka na szklankę wody);

-ponownie spowodować wymioty.

Przy zatruciach przez skórę:

-rozebrać zatrutego;

zmyć skórę strumieniem wody, dbając o to, aby strumień wody ze spłukaną tru­cizną nie skaził zdrowych części ciała.

Jak najszybciej wezwać lekarza lub zapewnić transport chorego do szpitala. Podać lekarzowi nazwę substancji trującej, a przy truciznach nieznanych zebrać pierwsze wymiociny i przekazać lekarzowi, co umożliwi przeprowadzenie analizy i ułatwi le­czenie.

Pierwsza pomoc prezentacja

Wykaz źródeł

Przepisy prawne i literatura

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 917 z późn. zm.).   lex-dz-u-2020-1320-t-j-kodeks-pracy

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.). lex-dz-u-2003-169-1650-t-j-ogolne-przepisy

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.). lex-dz-u-2004-180-1860-szkolenie-w-dziedzinie-1

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1422 z późn. zm.).lex-dz-u-2019-1065-budynki

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów bu­dowlanych i terenów (Dz.U. Nr 109 poz. 719). lex-dz-u-2010-109-719-ochrona-przeciwpozarowa budynków

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 620).   lex-dz-u-2020-961-t-j-ochrona-przeciwpozarowa

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie mi­nimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.).      lex-dz-u-2002-191-1596-minimalne-wymagania maszyn

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwiet­nia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U. Nr 89, poz. 828 z późn. zm.).

lex-dz-u-2003-89-828-szczegolowe-zasady kwalifikacji

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transporto­wych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1139).  lex-dz-u-2018-1139-t-j-ręczne prace transportowe

Szkolenie obrazkowe

Strona Główna NAPO

Koniec Dziękujemy