Definicję wypadku w drodze do pracy lub z pracy definiuje art. 57 b ustawy o emeryturach z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – dalej u.e.r. zgodnie z którym za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną,
które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.
Ponadto za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się też przypadki, gdy droga ta została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby,
a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.
Karta wypadku wypadek w drodze do pracy lub z pracy
Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do lub z pracy dokonuje się na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 24.12.2002 r. wypadek w drodze
w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania Dz. U. z 2013 r. poz. 924)
– dalej r.u.z.w.p. Zgodnie z § 3 r.u.z.w.p, ustalenie okoliczności wypadku w drodze do pracy lub z pracy jest dokonywane w karcie wypadku, której wzór stanowi załącznik do rozporządzenia.
Karta ta powinna być sporządzona po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku.
Ustaleń okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do lub z pracy dokonuje w karcie wypadku pracodawca.
Nie ma w tym przypadku obowiązku powoływania zespołu powypadkowego, tak jak ma to miejsce w przypadku wypadku przy pracy.
Z przepisu § 4 r.u.z.w.p wynika, iż karta wypadku sporządzana jest przez pracodawcę.
Jest ona sporządzana w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny, a drugi przechowuje się w dokumentacji powypadkowej.
Zasiłek chorobowy, zgodnie z art. 4 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego.
Żaden przepis nie uzależnia prawa do zasiłku od stwierdzenia, że do wypadku w drodze do lub z pracy nie doszło na skutek np. udowodnionego naruszenia przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowanego przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, tak jak ma to miejsce w przypadku wypadku przy pracy.
Podobnie, jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 18 lipca 2006 r., III AUa 1553/05, OSA 2007, z. 8, poz. 15, w drodze alkohol , nie ma podstaw do odmowy zastosowania przytoczonych powyżej przepisów w przypadku udowodnionego związku między zajściem wypadku a spożyciem przez poszkodowanego alkoholu lub innych środków odurzających.
Jeżeli więc droga, którą pokonywał poszkodowany była najkrótsza i nie została przerwana,
zdarzenie wydarzyło się nagle i zostało spowodowane przyczyną zewnętrzną (np. utratą kontroli nad rowerem), zdarzenie powinno zostać zakwalifikowane jako wypadek w drodze do pracy.
Mimo że pracownik jechał do pracy pod wpływem alkoholu, to i tak– w przypadku uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy – przysługiwałby 100% zasiłek chorobowy.
Z ukształtowanego w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądu wynika, że
świadczenia wypadkowe przysługują członkom rodziny pracownika zmarłego wskutek wypadku w drodze z pracy do domu bez względu na stopień jego przyczynienia się do wypadku
Fakt, iż przepis wskazuje bezpośrednio na pracodawcę jako sporządzającego kartę wypadku nie oznacza, że nie ma on prawa scedować tego obowiązku na inną osobę
– szczególnie w przypadku pracodawców o rozbudowanej strukturze organizacyjnej.
Można zatem przyjąć, że kartę wypadku może sporządzić przykładowo bezpośredni przełożony lub osoba wyznaczona przez pracodawcę do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy.
Powierzenia obowiązku sporządzenia karty pracownikowi służby bhp, osobie zatrudnionej przy innej pracy wykonującej zadania tej służby jak również osobie z zewnątrz zajmującej się w zakładzie problematyką bhp.
Wynika to z faktu, iż zadania służby bhp są precyzyjnie ustalone w przepisach rozporządzenia Służba bhp Rady Ministrów Rady Ministrów z 2.09.1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy – dalej r.s.b.h.p., w których nie ma czynności związanych z ustalaniem okoliczności wypadku w drodze do pracy.
Karta wypadku nie musi być podpisana przez osobę sporządzającą wystarczy wpisać jej imię i nazwisko. Jeżeli osoba wypełniająca kartę posługuje się pieczątką, wówczas można ją przystawić.
Poszkodowany, ma prawo uczestniczyć w postępowaniu w sprawie uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy.
Składa bowiem oświadczenie, które jest podstawą do dokonania kwalifikacji zdarzenia.
Przykłady do wypadku w drodze do pracy i z pracy:
-pracownik odbywający drogę do pracy lub z pracy własnym samochodem nie przerywa tej drogi, jeśli usuwa usterkę samochodu i w trakcie tej czynności ulega wypadkowi.
Zdarzenie jest wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, niezależnie od tego, do kogo należał teren, na którym to nastąpiło (wyrok SN z 22.01.1996 r., II UKN 462/97, OSNAP 1999, nr 1, poz. 23); własnym samochodem
-przerwa w odbywaniu przez pracownika drogi z pracy do domu związana z udziałem w spotkaniu towarzyskim wyłącza możliwość uznania zdarzenia za wypadek w drodze z pracy (wyrok SN z 10.12.1997 r., II UKN 383/97, OSNAP 1998, nr 20, poz. 611); spotkanie towarzyskie
–pobicie pracownicy odbywającej drogę z pracy do domu jest wypadkiem w drodze z pracy, bez względu na przyczynę pobicia (uchwała SN z 7.07.1980 r., III UZP 9/80, OSNCP 1981, nr 5, poz. 73); pobicie
